پاسخ دانشمندایرانی به‌محقق‌آمریکایی؛ جزرومد درزلزله اثردارد؟!

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی دیده بان ایران، چرا گاهی زمین می‌لرزد؟ پاسخ به این سوال ساده است؛ صفحات زمین روی هم سر می‌خورند و این منجر به حرکت پوسته‌های زمین می‌شود. اما چرا این صفحات حرکت می‌کنند؟ پاسخ به این سوال مثل سوال اول ساده نیست، سالیان سال است که دانشمندان به دنبال پیدا کردن پاسخ این سوال هستند.

در واقع بحث‌ها در رابطه با نیروهایی که عامل حرکت صفحات داخل زمین می‌شوند دانشمندان هنوز به اتفاق نظر نرسیدند، رابرت دکروگ ضو انجمن زمین شناسی آمریکا در این رابطه می‌گوید: ژئوفیزیکیست‌هایی هستند که می‌گویند با داشتن اطلاعات همه‌ نیروهای گسل‌های داخل زمین شانس بیشتری برای پیش‌بینی زلزله داریم؛ البته اینکه بخواهیم همه این نیروها را اندازه بگیریم بسیار سخت است. هر اقدامی که تاکنون در این رابطه انجام شده تقریبا ناموفق بوده است.

اما گروهی دیگر از محققان هم هستند که می‌گویند برای پیدا کردن نیروهایی که صفحات زمین را حرکت می‌دهد در کنار زمین باید به آسمان و نیروی دیگری هم توجه کنیم؛ نیروی جاذبه. دیوید نبهن محقق آمریکایی یکی از این افراد است، این گروه از دانشمندان می‌گویند که در کنار همه‌ی نیروهایی که داخل زمین منجر به لرزش زمین می‌شود باید به نیروی جزر و مد هم به عنوان یک نیروی فرعی توجه کنیم.

جزر و مد واقعا قدرت لرزه‌ی زمین را دارد؟

نهبن  چند سال اطلاعات مربوط به زلزله‌های بزرگ لس‌آنجلس را جمع آوری کرده و از زمان‌های وقوع این زلزله‌ها پیش‌بینی کرده که احتمالا جزر و مد یکی عوامل حرکت صفحات داخل زمین است؛

او در رابطه با نتایج تحقیقاتش به خبرآنلاین می‌گوید: من با چیزی که عامل زلزله است مخالفت نمی‌کنم، بدیهی است که با انرژی هسته‌ی کره زمین صفحه‌های زمین حرکت می‌کنند و این باعث ایجاد زلزله می‌شود، بحث من این است که برخی مواقع جزر و مد می‌تواند یک زلزله درحال وقوع را شدیدتر کند. این باعث می‌شود بتوانیم برخی لرزه‌ها را پیش‌بینی کنیم، چون ما می‌توانیم مکان ماه و خورشید را هنگامی فشار جزر و مد به بیشترین حد ممکن رسیده تخمین بزنیم. بنابراین من با اصول لرزه‌نگاری مخالف نیستم، فقط می‌خواهم توجهات را به نیروی فرعی دیگری جلب کنم؛ اینکه به جای اینکه به زمین نگاه کنیم به آسمان هم نگاه کنیم. این موضوع نیروی کوچک دیگری را هم به معادلاتی که درباره زلزله وجود دارد اضافه می‌کند.

البته تحقیقاتی که دانشمندان در این زمینه انجام داده‌اند تاکنون نتایج ضد و نقیض فراوانی داشته است، برخی از دانشمندان این گروه بر خلاف نبهن این باورند که جزر و مد فقط در مناطقی خاص و در مواقع که نیروی آن بیش از حد معمولی است رخ می‌دهد.

البته گروهی دیگر از کارشناسان هم می‌گویند پدیده جزر و مد آنقدر نیرویی ندارد که منجر به لرزش زمین شود، از جمله فریبرز ناطقی الهی دکترای عمران،‌استاد نمونه کشور در مهندسی سازه زلزله و مدیریت بحران و عضو هیات علمی پژوهشگاه زلزله شناسی از این گروه است.

ناطقی الهی در این رابطه به خبرآنلاین می‌گوید: مسلما هر پدیده ای می تواند در تعادل کل هستی اثر گذار باشد. برخی علما معتقدند جابجایی یک سنگ در کره می‌تواند روی کل نظام هستی اثر گذار باشد و چرا نباشد؟ بین اجسام نیروهای متقابل وجود دارد لذا تغییر در هر یک از فازی به فاز دیگر می‌تواند روی مورد دوم اثر گذار باشد البته میزان این چقدر است و نحوه محاسبه دقیق ان چیست کار اسانی نیست.

او اما در رابطه با اطلاعات به دست آمده توسط نبهن ادامه داد: کسی اینکه جزر و مد می تواند اثر گذار باشد را انکار نمی‌کند ولی باید دید در چه حدی! مرور چند زلزله و رخداد آنها در محدود یک بازه زمانی دلیلی بر قبول نظریه نمی تواند باشد. خوب بود بقیه زلزله های بسیار زیاد کالیفرنیا هم در جدول آورده می‌شد که فرضیه کاملا رد می‌شد. اگر کل داده های لرزه ای دستگاهی دنیا را در مقابل زمان رخداد ردیف کنیم هیچ نتیجه و جمع بندی از زمان رخداد احتمالی زلزله نمی توان پیدا کرد. شاید بحث اصلی به رسانه ها بر می‌گردد که نمی نباید هر گفته‌ای را بپذیرند و به ان اجازه رشد دهند.

کاهش سرعت زمین و زلزله چه ارتباطی دارند؟

گروهی دیگر از دانشمندان هم به تازگی از علتی دیگر برای وقوع زلزله گفته‌اند، آنها می‌گویند کاهش سرعت چرخش کره‌ی زمین باعث می‌شود استوا جمع شود، صفحات تکتونیکی توانایی این جمع شدگی را در آن حد نخواهند داشت و در نتیجه این صفحات بیشتر بهم ضربه خواهند زد.

این تحقیق توسط جامعه زمین شناسان آمریکا انجام شده است و محقق آن در رابطه با نحوه رسیدن به این نتایج گفت: تعداد زلزله‌های هر سال در قرن اخیر مشخص است، میزان تغییر سرعت چرخش زمین به دور خودش هم مشخص است، تنها کاری که ما کردیم این بود که این دو را با هم مقایسه کردیم و به یک نتیجه مفید و جالب رسیدیم.

البته محققان این تحقیق معتقدند برای اثبات این فرضیه باید مدل‌هایچرخش کره‌ی زمین و تاثیر آن روی صفحات ساخته شود. ناطقی الهی در این رابطه می‌گوید: قانون ساده فیزیک همیشه جاری است، اگر چرخش زمین کاهش یابد که در مقاله آمده اندازه گیری های ناسا نشان داده، می بایستی تمام الگوی نیروهای کرولی یوس که اثر مستقیم در  الگوهای اب و هوایی دارد نیز تعییر کند که لذا این امر به گرمایش بیشتر زمین و جمع شدگی کل زمین(صفحات تکتونیکی بیشتر از یه لایه استوایی) منجر شود پس این ایده نمی تواند رخ دهد و مردود است شاید اگر ناسا اندازه گیری های جمع شدگی زمین را هم ارایه دهد تازه بشود عکس ان نتیجه گرفت.

منبع: خبرآنلاین