وثیقه‌های چند صد میلیونی برای دانشجویان بازداشتی/ محمود صادقی، نماینده تهران: ورود به حریم دانشگاه، آشکارا اقدامی خلاف قانون است

به گزارش دیده بان ایران؛ «دانشگاه زنده است»، شعاری نمادین و نقش بسته بر پوسترهای همایش‌های گرامیداشت روز «16 آذر». شعاری که در روزهای نه چندان دور و نه چندان نزدیک معنا و مفهومی عمیق داشت ولی حالا و به‌زعم ناظران تنها جمله‌ای است یادآور روزگار خوش قدیم. دانشگاه چه پیش و چه پس از پیروزی انقلاب همواره کوشیده مبدا حرکت‌های تاثیرگذار در تاریخ ایران باشد. از این‌رو بارها و بارها تلاش‌هایی برای محدودسازی دانشجویان به کتب درسی صورت گرفته ولی در سال‌های اخیر با روی کار آمدن دولت حسن روحانی در ایران و حمایت‌های صریح رهبری از فعالیت‌های سیاسی دانشجویان، اوضاع در قیاس با گذشته اندکی بهبود یافت ولی همچنان تا نقطه مطلوب فاصله بسیار دارد، فاصله‌ای که در طول دو، سه سال اخیر تا حدودی افزایش یافته تا جایی که چه دانشجویان همسو با جناح راست و چه نزدیکان به منتهی‌الیه چپ سیاست ایران از آنچه «امنیتی‌سازی فضای دانشگاه» می‌خوانند، گلایه‌ها دارند.

بازداشت دانشجویان در این میان به پدیده‌ای نهی شده چه از جانب فعالان اصولگرا و چه اصلاح‌طلب تبدیل شده است؛ از این‌رو در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای آزادی دانشجویان بازداشتی در جریان تجمعات اعتراضی در درون یا بیرون دانشگاه افزایش‌ یافته که اعتراضات صورت گرفته در سال 96، نزدیک‌ترین تجربه این تلاش‌هاست. آن زمان فراکسیون امید کمیته‌ای را برای پیگیری وضعیت دانشجویان بازداشتی تشکیل داد و در نهایت با توجه به همراهی نهادهای مسوول به‌ویژه قوه قضاییه با موفقیت از این کارزار خارج شد تا جایی که عمده دانشجویان بازداشتی آزاد و به ادامه تحصیل پرداختند، اما این همه ماجرا نبود و باتوجه به اعتراض‌های اخیر ایران، از قرار معلوم دوباره باید این کمیته فعال شود.

روایت 3 روز اعتراض

هجدهم دی‌ماه بود. درست چند ساعت پس از اولین حمله نظامی صورت گرفته به یکی از پایگاه‌های نظامی ایالات متحده امریکا از جنگ جهانی دوم تاکنون، خبر سقوط یک فروند بویینگ 737 رسانه‌ای شد. خبری که الحق و الانصاف در ساعات اولیه در میان حجم انبوه اخبار مرتبط با «انتقام» تهران از واشنگتن پس از ترور سردار قاسم سلیمانی، فرمانده سابق سپاه قدس گم شد، اما چیزی نگذشت که ابهامات بسیار جدی درباره آن

مطرح شد.

ابهاماتی که 72 ساعت بعد با بیانیه ستادکل نیروهای مسلح و رییس‌جمهوری ایران پس از تکذیب‌های مکرر، تایید و خبر انهدام هواپیمای مسافربری اوکراینی به دست پدافند هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی رسانه‌ای شد. با انتشار این خبر واکنش‌ها یکی پس از دیگری آغاز و در نهایت به تجمعی اعتراضی با فراخوان دانشجویان مقابل دانشگاه امیرکبیر ختم شد.

این نخستین گام از اعتراض‌هایی بود که بعضا با برخی شعارهای ساختارشکنانه با واکنش نیروهای امنیتی همراه شد. همزمان جسته گریخته اخباری مبنی بر بازداشت دانشجویان در جریان این تجمع‌های اعتراضی در شبکه‌های اجتماعی از سوی فعالان دانشجویی منتشر شد.

وثیقه‌های چند صد میلیونی

انتشار اخبار بازداشت دانشجویان از یک‌سو و فضاسازی رسانه‌های خارج از مرزهای ایران در روزگار رسانه‌های رسمی داخل ایران از سوی دیگر سبب شد تا بخشی از افکار عمومی جریحه‌دار شده ایرانیان پس از اتفاقات رخ داده در آبان‌ماه و انهدام هواپیمای مسافربری اوکراینی بیش از پیش با تلاطم مواجه شود؛ به‌طوری که این تلاطم و آشفتگی ذهنی به وضوح در شبکه‌های اجتماعی، از توییتر و تلگرام گرفته تا واتس‌اپ و اینستاگرام قابل مشاهده بود. ناظران در چنین شرایطی «اطلاع‌رسانی صحیح» را یکی از راه‌های بازگرداندن آرامش به جامعه اعلام کردند و از این‌رو روزنامه «اعتماد» به ‌منظور اطلاع‌رسانی صحیح از وضعیت دانشجویان بازداشتی با «امیر شریفی» یکی از فعالان دانشجویی دانشگاه تهران گفت‌وگو کرد. او در جریان این گفت‌وگو، خبر داد «تاکنون اسامی 4 نفر از دانشجویان بازداشتی به دانشگاه اعلام و از سوی آنها به ما منتقل

شده است.»

شریفی درباره پیگیری‌های صورت‌ گرفته از سوی دانشگاه به «اعتماد» می‌گوید: «دانشگاه به ما گفت که روز سه‌شنبه هفته گذشته از بازداشت این دانشجویان مطلع شده. روز چهارشنبه به خانواده بازداشتی‌ها اعلام کردند که وثیفه 80 میلیونی برای بازدشت‌شدگان در نظر گرفته شده اما بعد اعلام کردند که این مبلغ واریز نشود؛ چراکه وثیقه به 400 میلیون تومان افزایش یافته است.» او اضافه می‌کند: «باتوجه به این اتفاق‌ها از نظر ما دانشگاه پیگیری خاصی انجام نمی‌دهد. آقای سلیمانی (اسماعیل سلیمانی، مدیرکل حراست دانشگاه تهران) در جریان حضورش در جمع دانشجویان با آنکه مسوول پیگیری وضعیت دانشجویان هستند، اعلام کرد که دانشجویان بازداشتی مرتکب جرم شده‌اند و باید به آن رسیدگی شود.»

دانشگاهی که پاسخگو نیست

به‌ منظور بررسی صحت و سقم اظهارات «امیر شریفی» و همچنین پیگیری اقدامات صورت گرفته از سوی دانشگاه تهران جهت آزادسازی دانشجویان بازداشتی در جریان تجمع‌های اعتراضی پس از انهدام هواپیمای مسافربری اوکراینی طبیعتا سراغ مسوولان دانشگاه تهران رفتیم. «سعید حبیبا»، معاون دانشجویی دانشگاه تهران نخستین فردی بود که با او تماس گرفتیم.

او در جریان اظهاراتش حاضر به ارایه توضیحاتی درباره آخرین وضعیت دانشجویان بازداشتی نشد، اما صراحتا اعلام کرد که «بنا به تصمیم اتخاذ شده در دانشگاه، مقرر شد به ‌منظور جلوگیری از ارایه آمار متناقض معاون فرهنگی دانشگاه در این زمینه اظهارنظر کند.» از این‌رو با «مجید سرسنگی»، معاون فرهنگی دانشگاه تماس گرفتیم اما او نه‌تنها واگذاری این مسوولیت به خود را رد کرد، بلکه نسبت به آخرین وضعیت دانشجویان بازداشتی ابراز بی‌اطلاعی کرد. سرسنگی همچنین مدیرکل حراست دانشگاه تهران را، یعنی همان فردی که بر اساس روایت امیر شریفی دانشجویان بازداشتی را «مجرم» خطاب کرده ، مسوول پیگیری وضعیت دانشجویان اعلام کرد.

امید به «امید»

در چنین شرایطی طبیعتا برای پیگیری بیشتر موضوع سراغ فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی و اعضای کمیته «پیگیری احکام قضایی دانشجویان بازداشتی» که دی‌ماه 96 تشکیل شده بود، رفتیم. «محمود صادقی»، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس و از اعضای این کمیته در گفت‌وگو با «اعتماد» تاکید کرد که «اخبار بازداشت دانشجویان به او و این کمیته رسیده است.» او همچنین گفت: «امروز در نشستی با اعضای این کمیته موضوع را پیگیری خواهیم کرد.» این نماینده اصلاح‌طلب مجلس در بخش دیگری از اظهارات خود با انتقاد از بازداشت دانشجویان بیان کرد: «این اقدام به‌طور مشخص پیام خوبی را به جامعه منتقل نمی‌کند به ویژه آنکه رهبری نیز به این مساله و امکان بیان شعارهایی تند از روی عواطف و احساسات از سوی دانشجویان اشاره کرده بودند. به عقیده من در چنین شرایطی نظام باید با سعه صدر بیشتری با این قبیل مسائل برخورد کرده و صبورتر باشد.» صادقی همچنین با اشاره به آخرین نشست هیات رییسه فراکسیون امید با سیدابراهیم رییسی، رییس قوه قضاییه اظهار کرد: «در جریان این نشست از او خواستیم که باتوجه به تغییر رویکرد قوه قضاییه به وضعیت زندانیان به ویژه زندانیان زن و خبرنگاران بازداشتی بیشتر رسیدگی کند که او هم قول پیگیری موضوع را داد که امیدواریم مورد بازداشت دانشجویان را نیز پیگیری کند.» این نماینده حقوقدان مجلس همچنین در پاسخ به پرسشی درباره ورود «افرادی با لباس شخصی» به خوابگاه دانشجویان اعلام کرد: «در مورد این موضوع نیازمند جزییات بیشتری هستیم ولی تا آنجا که مطلع شده‌ایم، آشکارا اقدامی خلاف قانون صورت گرفته است. ما قطعا مساله را پیگیری می‌کنیم ولی مسوولان توجه داشته باشند که اگر قرار باشد بر بیانات رهبری مبنی بر برگزاری انتخابات باشکوه عمل کنند، باید از این قبیل رفتارها پرهیز کنند. برگزاری انتخاباتی با مشارکت بالا و باشکوه نیازمند بازتر شدن فضای کشور است. بستن فضا به نفع هیچ‌کس نیست و به مشارکت مردم در انتخابات آسیب جدی وارد می‌کند.»/ روزنامه اعتماد