به گزارش سایت دیده‌بان ایران؛ در صنعت و تجارتی که پایداری و رضایت مشتری اهمیت بسیاری دارد، انتخاب بسته‌بندی مناسب می‌تواند فاکتور تعیین‌کننده ی سوددهی یا ضرردهی یک تجارت محسوب شود. همان‌طور که متخصصان MIT Management می‌گویند:

"Packaging plays a vital role not only in protecting and preserving products but also in shaping consumer perceptions and promoting sustainability. Thoughtful design can reduce waste, enhance recyclability, and influence purchasing decisions, making it a powerful tool for environmental and economic impact."

بسته‌بندی نه‌تنها از محصولات محافظت می‌کند و آن‌ها را تازه و سالم نگه می‌دارد، بلکه نقش مهمی در جلب نظر مصرف‌کنندگان و حفظ محیط زیست دارد. با طراحی مناسب و هوشمندانه می‌توان ضایعات را کاهش داد، قابلیت بازیافت را افزایش داد و حتی بر تصمیم‌گیری مشتریان برای خرید تأثیر گذاشت. این کار بسته‌بندی را به ابزاری قدرتمند برای ایجاد تغییرات مثبت اقتصادی و زیست‌محیطی تبدیل می‌کند.

به گزارش استانداردهای جهانی متدهای بسته بندی اینگونه تقسیم بندی میشوند: 

• بسته‌بندی به روش تامبل (Tumble Pack)
• بسته‌بندی به روش ستاک (Stack Pack)
• بسته‌بندی لایه‌ای (Layer Pack)
•  بسته‌بندی با جداکننده (Partition Pack)
• بسته‌بندی حجمی (Bulk Module Pack)

ما در ادامه مطلب به تمامی ابعاد و نکات بسته بندی می پردازیم.

نحوه بسته بندی برای حمل و نقل

برای بسته بندی کالا پیش از شروع فرایند حمل و نقل ابتدا باید با توجه به نوع کالا مواد و ملزومات بسته بندی انتخاب شود. سپس کالا در بسته بندی خود مانند کارتن، پالت، کیسه های پلی بگ و ... قرار بگیرد. در مرحله آخر که یکی از مهم ترین مراحل است کالا باید با استفاده از ابزاری چون تسمه کش، منگنه کارتن، استرچ دستی و بویژه با انواع تسمه برای کالاهای سنگین (به کمک دستگاه تسمه کش) که در حمل و نقل های طولانی اهمیت بیشتری دارد پلمپ شده و در پوشش فیکس شود. در غیر این صورت هنگام جا به جایی ممکن است دچار آسیب شود و شامل بیمه باربری نخواهد بود. انتخاب نوع دستگاه برای بسته بندی به فاکتورهای چون شکل، نوع و ابعاد محصول دارد که در سایت های مختلفی مانند ویکی پدیا ، سایت باندتکس و... بیشتر به آن پرداخته شده است.

انواع بسته بندی در حمل و نقل

در حمل و نقل بین‌المللی، پوشش‌دهی مناسب کالا نقش حیاتی در حفظ کیفیت، امنیت و جلوگیری از آسیب به کالاها در مسیرهای طولانی دارد. حفاظت‌سازی صحیح در بهینه‌سازی هزینه‌ها و افزایش کارایی حمل و نقل بسیار مؤثر است. در زیر، به بررسی انواع مختلف پوشش‌دهی در حمل و نقل می‌پردازیم که برای هر نوع کالا و شرایط خاص حمل مناسب است.

کانتینر

کانتینرها ساختارهای فلزی بزرگی هستند که برای حمل کالاها به‌صورت ایمن طراحی شده‌اند. این نوع بسته‌بندی بسیار مقاوم بوده و در حمل‌ونقل دریایی، زمینی و هوایی کاربرد دارد و یکی از مقرون به‌صرفه‌ترین روش‌ها برای حمل کالاها در مقیاس‌های بزرگ است. ویژگی‌های کانتینرها به شرح زیر است:

• مقاومت بالا در برابر شرایط محیطی مانند رطوبت، گرما و ضربه.
• قابل استفاده برای کالاهای بزرگ، حساس یا حجیم.
• قابلیت حمل با کشتی، قطار یا کامیون.

پالت

پالت‌ها سازه‌های تختی هستند که از چوب، فلز یا پلاستیک ساخته می‌شوند و برای قرار دادن کالاها و تسهیل در بارگیری و تخلیه با لیفتراک استفاده می‌شوند. پالت‌ها از آن جهت مفید هستند که به راحتی با لیفتراک حمل می‌شوند و امکان تخلیه و بارگیری سریع و مؤثر را فراهم می‌کنند. ویژگی‌های پالت‌ها در بسته بندی به شرح زیر است:

• مناسب برای کالاهای سنگین یا انباشته‌شده.
• افزایش سرعت حمل‌ونقل.
• محافظت در برابر رطوبت و آلودگی.

قفس

قفس‌ها بسته‌بندی‌های مقاومی هستند که معمولاً از فلز یا چوب ساخته می‌شوند و برای حمل کالاهایی که به تهویه نیاز دارند یا باید در معرض دید باشند، استفاده می‌شوند. قفس‌ها به دلیل استحکام بالا، به راحتی می‌توانند کالاهای سنگین و حجیم را در برابر آسیب‌های احتمالی در طول حمل و نقل محافظت کنند. ویژگی‌های استفاده از قفس به شرح زیر است:

• ساختار باز برای تهویه و دید بهتر.
• مناسب برای میوه، سبزیجات، یا ماشین‌آلات خاص.
• حفاظت از کالا در برابر ضربه.

بندل

بندل‌ها بسته‌بندی‌هایی هستند که از تسمه‌ها برای جمع کردن چندین کالای کوچک در یک بسته‌بندی واحد استفاده می‌شود. به دلایل زیر می‌توان از بندل‌ها استفاده نمود:

• مناسب برای کالاهای مشابه و منظم مانند میله‌های فلزی یا لوله‌ها.
• کاهش فضای اشغالی.
• آسان‌سازی حمل‌ونقل.

جامبو بگ

جامبو بگ‌ها کیسه‌های بزرگ و مقاومی هستند که برای حمل مواد پودری یا دانه‌ای مانند برنج، سیمان، گندم یا کود استفاده می‌شوند. استفاده از جامبو بگ‌ها هزینه‌های حمل را کاهش می‌دهد و امنیت کالا را در برابر آسیب‌های فیزیکی و محیطی افزایش می‌دهد. ویژگی‌های استفاده از جامبو بگ‌ها را در زیر مشاهده می‌کنید:

• ظرفیت بالا (معمولاً 1 تا 2 تن).
• وزن سبک.
• قابلیت جابه‌جایی با جرثقیل یا لیفتراک.

رول

بسته بندی به‌صورت رول برای کالاهایی که شکل طوماری دارند مانند کاغذ، کابل، یا پارچه استفاده می‌شود. رول‌ها معمولاً به صورت فشرده بسته‌بندی می‌شوند تا فضای کمتری را اشغال کنند و انتقال آن‌ها به راحتی از طریق کانتینرها و کامیون‌ها ممکن باشد.

عدل

عدل‌ها بسته‌بندی‌هایی هستند که کالاهایی مانند پنبه، پارچه، یا مواد نرم و فشرده در آن قرار می‌گیرند. این نوع بسته‌بندی معمولاً برای کالاهای حجیم و غیرحساس استفاده می‌شود که نیاز به محافظت بیشتری ندارند. دلایل استفاده از عدل‌ها را در ادامه می‌بینید:

• فشرده‌سازی کالا برای کاهش حجم.
• مناسب برای مواد سبک و حجیم.
• حمل آسان با تسمه و طناب.

فاکتورهای انتخاب نوع بسته بندی

• وزن محصول

وزن کالا تأثیر مستقیمی بر نوع بسته‌بندی دارد. محصولات سنگین‌تر نیازمند بسته‌بندی‌های مقاوم‌تر مانند جعبه‌های چوبی یا فلزی هستند، در حالی که برای محصولات سبک‌تر از مواد سبک‌تر مانند مقوا یا پلاستیک استفاده می‌شود.

• شکل محصول

  شکل محصول نقش مهمی در انتخاب بسته‌بندی دارد. کالاهای با اشکال نامنظم یا ظریف ممکن است نیاز به بسته‌بندی خاصی داشته باشند که به آنها حفاظت بیشتری ارائه دهد.

• میزان آسیب پذیر بودن محصول

محصولات با حساسیت بالا به ضربه، رطوبت یا دما نیاز به بسته بندی ویژه دارند تا از آسیب‌های محیطی و فیزیکی جلوگیری شود. بسته‌بندی‌های چند لایه یا فومی، گزینه‌های مناسبی برای کالاهای حساس به شرایط محیطی هستند.

• مسیر حمل و نقل

مسیر حمل و نقل نیز فاکتور مهمی در انتخاب بسته‌بندی است. بسته به اینکه کالا از طریق حمل‌ونقل هوایی، زمینی، دریایی یا ریلی جابجا می‌شود، نوع بسته‌بندی نیز متفاوت خواهد بود.

انواع دستگاه دسته بندی

1. دستگاه تسمه‌ کش دستی

   مناسب برای بسته‌بندی‌های کوچک و سبک: این دستگاه‌ها برای بسته‌های کوچک با ابعاد کمتر از 30 سانتی‌متر و وزن سبک (زیر 10 کیلوگرم) مانند اکسسوری‌ها، کتاب‌ها یا لوازم جانبی استفاده می‌شوند. www.bandtexco.com مزایا: استفاده آسان، هزینه کم و مناسب برای مشاغل کوچک با حجم تولید کم.

2. دستگاه تسمه‌کش برقی نیمه‌اتوماتیک مناسب برای بسته‌بندی‌های متوسط: این نوع دستگاه برای بسته‌هایی با ابعاد بین 30 تا 60 سانتی‌متر و وزن بین 10 تا 50 کیلوگرم مانند جعبه‌های مواد غذایی، لوازم الکترونیکی متوسط و لوازم خانگی سبک مناسب است. مزایا: سرعت بیشتر نسبت به تسمه‌کش‌های دستی، تنظیمات ساده و مناسب برای کسب‌وکارهای با حجم تولید متوسط.
3.  دستگاه تسمه‌کش برقی اتوماتیک

   مناسب برای بسته‌بندی‌های بزرگ و سنگین: این دستگاه‌ها برای بسته‌هایی با ابعاد بزرگ‌تر از 60 سانتی‌متر و وزن بیشتر از 50 کیلوگرم مانند قطعات صنعتی، لوازم خانگی سنگین و محصولات بسته‌بندی پالت‌ها به کار می‌رود. مزایا: سرعت بالا، قابلیت استفاده در خطوط تولید با حجم زیاد و بسته‌بندی سریع و دقیق.

4. دستگاه تسمه‌کش تمام‌اتوماتیک صنعتی

مناسب برای بسته‌های حجیم و فوق‌سنگین: برای بسته‌بندی‌های صنعتی با ابعاد بالای 1 متر و وزن بیشتر از 100 کیلوگرم، مانند پالت‌ها، ماشین‌آلات سنگین و محصولات بزرگ صنعتی، این دستگاه‌ها بهترین انتخاب هستند.

مزایا: عملیات کاملاً خودکار، کارایی بالا در خطوط تولید با حجم زیاد و مناسب برای بسته‌بندی سنگین و صنعتی.

تاثیر مسیر حمل و نقل بر بسته بندی

انتخاب نوع بسته‌بندی برای کالاها به‌طور مستقیم تحت تأثیر مسیر حمل و نقل است، زیرا هر مسیر حمل (زمینی، هوایی، دریایی) ویژگی‌های خاص خود را دارد که بر نیازهای بسته‌بندی تأثیر می‌گذارد. بسته‌بندی باید متناسب با شرایط نوع حمل و نقل طراحی شود.

انواع بسته‌بندی در حمل و نقل زمینی

از رایج‌ترین انواع بسته‌بندی در مسیر زمینی می‌توان به کارتن و جعبه‌های کاغذی، کیسه‌ها و پلاستیک‌ها، محافظ‌های فلزی و استفاده از فوم و پلاستیک اشاره کرد.

 بسته‌بندی در مسیر هوایی

در حمل و نقل هوایی، به دلیل محدودیت‌های وزن و ابعاد، بسته بندی باید سبک و مقاوم باشد. در این نوع حمل و نقل، بسته‌بندی باید برای جلوگیری از آسیب به کالا در برابر فشارهای ناگهانی و تغییرات دمایی طراحی شود

 بسته‌بندی در مسیر دریایی

در حمل و نقل دریایی که کالاها برای مدت زمان طولانی در معرض شرایط محیطی مانند رطوبت و تغییرات دما قرار می‌گیرند، بسته‌بندی باید مقاوم به آب و رطوبت باشد. به همین دلیل، استفاده از بسته‌بندی‌هایی مانند جعبه‌های فلزی ضد زنگ، کیسه‌های پلاستیکی مقاوم و پوشش‌های ضدآب بسیار معمول است.

نکات کاربردی در بسته بندی بین المللی

بسته‌بندی مناسب برای حمل و نقل بین‌المللی نقشی اساسی در محافظت از کالاها، کاهش آسیب‌ها و اطمینان از رسیدن سالم محصولات به مقصد نهایی دارد. در این راستا، نکات زیر برای انتخاب بسته‌بندی صحیح و مؤثر در حمل و نقل بین‌المللی ضروری است:

v    ابعاد کالا و اطلاعات کالای موجود در بسته بندی

ابعاد بسته‌بندی باید به‌گونه‌ای انتخاب شود که متناسب با اندازه و شکل کالا باشد تا از آسیب‌دیدگی جلوگیری کند و فضای اضافی در بسته‌بندی وجود نداشته باشد. در کنار این، اطلاعات دقیق و ضروری باید روی بسته‌بندی درج شود تا حمل و نقل کالا به‌طور مؤثر و بدون مشکل انجام شود. این اطلاعات شامل موارد زیر است:

• دستورالعمل‌های جابه‌جایی: در بسته بندی بایستی راهنمایی‌های مهم برای نحوه حمل کالا، مانند حساس به ضربه یا در دمای خاص نگهداری شود، لحاظ شود.
• وزن و حجم کالا: برای تعیین نیازمندی‌های حمل و نقل و جلوگیری از اضافه بار.
• علامت‌گذاری‌های خاص: مانند مواد خطرناک یا آسیب‌پذیر که به حمل‌کنندگان هشدار می‌دهد که چه نوع مراقبتی باید از کالا به عمل آید.

v    جنس و نحوه انهدام بسته بندی کالا

بسته‌بندی باید به‌گونه‌ای طراحی شود که پس از رسیدن به مقصد، به‌راحتی و به‌طور ایمن باز و از بین برود. انتخاب مواد بسته‌بندی باید به نحوی باشد که باز کردن آن ساده باشد و در عین حال باعث مشکل در حمل و نقل یا آسیب به کالاها نشود. در این راستا استفاده از مواد بازیافتی و سازگار با محیط‌زیست، استفاده از پوشش‌های قابل باز شدن آسان و عدم استفاده از مواد پیچیده یا دشوار در باز کردن، توصیه می‌شود.

v    رنگ و نوع بسته بندی در حمل و نقل و نگهداری

رنگ و طراحی بسته‌بندی نه‌تنها جنبه زیبایی‌شناختی دارد، بلکه می‌تواند نقشی حیاتی در فرآیند حمل و نقل ایفا کند. استفاده از رنگ‌های برجسته برای علامت‌گذاری بسته‌ها به‌ویژه در مواقع خاص (مانند خطرناک بودن یا حساس بودن کالا) می‌تواند به شناسایی سریع‌تر و مناسب‌تر کالا کمک کند.

بسته‌بندی‌هایی که دارای علامت‌ها و برچسب‌های واضح و ساده برای شناسایی نوع کالا (مثل مواد غذایی، شیمیایی، یا الکترونیکی) هستند، می‌توانند از بروز اشتباهات در حمل و نقل جلوگیری کنند..