محمد مهاجری: با هیچ روشی در کوتاه‌مدت نمی‌توان شایعه را بی‌اثر کرد
فعال رسانه ای اصولگرا بر لزوم آموزش خبرنگاری بحران در کشور تاکید کرد.
به گزارش دیده بان ایران؛ «محمد مهاجری»-فعال رسانه‌ای اصولگرا درباره‌ی روزنامه‌نگاری بحران می‌گوید: «در روزنامه‌نگاری کشورهای پیشرفته یک‌اصطلاحی به نام «روزنامه‌نگاری بحران» وجود دارد، زیرمجموعه آن روزنامه‌نگاری جنگ، حوادث طبیعی و رخدادهای سیاسی است. باید برای این نوع از روزنامه‌نگاری نیروهایی را تربیت کنیم که به درد این کار بخورند. یعنی در واقع یک نیروهای رزمی می‌خواهد نه بزمی. در این فضاها افرادی تربیت می‌شوند که سابقه‌ی طولانی کار روزنامه‌نگاری داشته باشند. باید شجاعت روحی و روانی سیاسی و حرفه‌ای آنها بالا باشد تا از پس چنین حوادثی بربیایند. در ایران یا روزنامه‌نگار بحران نداریم یا اینکه تعداد آنها اندک است. حداکثر ما برای حوادث طبیعی مثل سیل و زلزله خبرنگار داشتیم. همین‌ها هم روایت گر ساده وقایع هستند و معمولاً تحلیل‌گر این حوزه نیستند.
وقتی خبرنگار برای این‌طور اتفاقات نداریم خود سازمان‌های حکومتی نقش اطلاع‌رسانی را به نحوی اداره می‌کنند که می‌خواهند جای خبرنگارهای بحران را پر کنند. چون این کار اطلاع‌رسانی را تخصصی و حرفه‌ای نمی‌دانند. طبیعی است که دچار مشکلات زیادی می‌شوند و نقض و کمبودهایی در اطلاع‌رسانی به وجود می‌آید. اتفاقاً پیامدهای منفی دامن خود آنها را می‌گیرد. مثلاً در اتفاقات ۷۸، ۸۸، ۹۶ و ۹۸ در همه‌ی اینها جای خالی روزنامه‌نگاری بحران را حس کردیم. وقتی روزنامه‌نگارهای متخصص این کار را نداشتیم. اطلاعات موجود در داخل کشور به شکل ناقص، دست‌وپاشکسته و حتی مغرضانه به خارج از کشور منتقل می‌شد. رسانه‌های خارجی در خلأ رسانه‌های مقتدر در حوزه بحران فرصت انتشار اخبار را پیدا می‌کردند و چون آنها به صحنه نزدیک نبودند، طبیعی بود که بسیاری از اتفاقاتی که منتشر می‌کنند بر اساس دیده‌های افراد حاضر در آنجا باشد که بسیاری از آنها به اصول خبری واقف نبودند و دچار عواطف و احساسات لحظه‌ای بودند.»
در بحران‌های امنیتی دروازه‌بانی خبر بسیار مهم است
او در ادامه بیان کرد: «خیلی از آنها هم وقایع را درست نمی‌دیدند حتی اگر مغرض هم نبودند، زمینه‌ی کافی در کسب و انتشار خبر نداشتند. در مقاطع مختلفی دچار این بحران بودیم. سازمان‌های حکومتی وقتی می‌بینند ما روزنامه‌نگار بحران نداریم؛ خودشان عملاً ورود می‌کنند، سازمان‌هایی که خودشان باید در مقابل اتفاقات افتاده پاسخگو باشند؛ به‌جای پاسخگویی اطلاعات ناقص منتشر می‌کنند. تصور می‌کنند هرچه به‌صورت قطره چکانی اخبار را منتشر کنند خطرات ناشی از آن کمتر آنها را تهدید می‌کنند. اگر آنها هم به علم رسانه واقف باشند و روزنامه‌نگاری بحران را بدانند، به‌جای اینکه وظیفه‌ی دیگران را انجام دهند، قطعاً آنها کار خود را می‌کنند و رسانه هم کار خود را انجام می‌دهد. این نکته هم نباید فراموش شود، در بحران‌های امنیتی دروازه‌بانی خبر بسیار مهم است. در فضای جنگ، ناامنی و ناآرامی‌های خیابانی حتماً باید اطلاعات و اخبار کنترل شود، انتشار آزاد آنها در هیچ جای دنیا رسم نیست.
مثلاً یک نفر در هر جای دنیا ترور می‌شود، پلیس اجازه‌ی ورود هیچ‌کس را به آن منطقه نمی‌دهد؛ چون معمولاً در حوادث امنیتی انتشار اخبار جهت‌دار و نظایر آن می‌تواند روند رسیدگی مقامات امنیتی را مختل کند، حتی اگر اخبار درست باشد اما با منافع ملی غیرمنطبق باشد، می‌تواند ضررهای هنگفتی به سیستم اطلاع‌رسانی و امنیتی وارد کند.
در موضوع هواپیمای اوکراینی اگر روزنامه‌نگار بحران داشتیم و آنها می‌دانستند چه موقع چه خبرهایی را باید منتشر کنند یا نکنند یا در انتشار آن تأخیر داشته باشند. وقتی جلوی انتشار خبر توسط خبرنگار حاضردرصحنه را می‌گیریم، خودبه‌خود شایعه جایگزین خبر می‌شود. تقریباً با هیچ روشی در کوتاه‌مدت نمی‌توان شایعه را بی‌اثر کرد. حتی در درازمدت هم بتوانیم آن را اثبات کنیم، به‌هرحال آثار روانی آن را نمی‌توان جمع و جور کرد.»
خبرنگارهای کم‌سواد و غیرحرفه‌ای بیشترین پاس گل را به رسانه‌های خارجی می‌دهند
این فعال سیاسی راه‌حل را تربیت خبرنگاران بحران در کشور می‌داند و در این‌باره توضیح می‌دهد: «من معتقد هستم؛ روزنامه‌نگارها، تشکل‌ها و وزارت ارشاد چاره‌ای ندارند تا تیمی از روزنامه‌نگارهای بحران را تربیت کنند. این افراد حتماً باید در سنین مختلف باشند. مثلاً جوان‌هایی که توان حضور در صحنه را داشته باشند یا روزنامه نگاران با تجربه باشند تا بتوانند به قدرت تحلیل برسند. باید روزنامه‌نگار آموزش‌دیده‌ای باشند تا ابعاد امنیتی-سیاسی را تحلیل کنند. اگر چنین تیمی داشته باشیم آنها در کنار مسئولان امنیتی قطعاً می‌توانند به‌گونه‌ای اطلاع رسانه کنند تا جای کمترین ابهام باقی بماند. در چنین مواقعی خبرنگارهای کم‌سواد و غیرحرفه‌ای بیشترین پاس گل را به رسانه‌های خارجی می‌دهند مسئولینی که اعتقادی به کار رسانه ندارد و اصلاً آن را نمی‌شناسند، خودبه‌خود باعث می‌شوند اطلاع رسانه دچار نقص و اشتباه شود و به‌گونه‌ای اخبار منتشر شود که نه واقعیت دارد نه مطابق میل سیستم امنیتی کشور است. ساختار روزنامه‌نگاری در کشور وجود دارد که با آموزش کوتاه‌مدت می‌توانند روزنامه‌نگارهایی را تربیت کنند.»
منبع: انصاف نیوز
