سایبرگدون نزدیک است؟ هشدار درباره جنگ سایبری آینده
با پیشرفت روزافزون فناوری، مرز میان جنگ‌های سنتی و نبردهای اطلاعاتی به‌طرز چشمگیری در حال محو شدن است. در این میان، مفهوم «سایبرگدون» به‌عنوان یک سناریوی آخرالزمانی سایبری، توجه کارشناسان امنیت را به خود جلب کرده است
به گزارش سایت دیده بان ایران؛ با پیشرفت روزافزون فناوری، مرز میان جنگ‌های سنتی و نبردهای اطلاعاتی به‌طرز چشمگیری در حال محو شدن است. در این میان، مفهوم «سایبرگدون» به‌عنوان یک سناریوی آخرالزمانی سایبری، توجه کارشناسان امنیت را به خود جلب کرده است.
بهزاد قاسمی، کارشناس برجسته امنیت سایبری و یکی از چهره‌های شناخته‌شده این حوزه در ایران در گفت و گو با سایت دیده بان ایران؛ با نگاهی تخصصی و هشداردهنده، آینده جنگ‌های سایبری را تحلیل می‌کند.
اصطلاح «سایبرگدون» دقیقاً به چه معناست و چرا آن را به کار می‌برید؟
قاسمی:سایبرگدون، ترکیبی از دو واژه Cyber و Armageddon است که به معنای یک سناریوی فاجعه‌بار در سطح ملی یا بین‌المللی بر بستر فضای مجازی تعریف می‌شود. این واژه را برای توصیف لحظه‌ای به کار می‌برم که زیرساخت‌های حیاتی کشورها ـ نظیر سیستم‌های بانکی، برق، حمل‌ونقل، سلامت و حتی هویت دیجیتال شهروندان ـ به‌طور همزمان و سازمان‌یافته مورد حمله قرار می‌گیرند. در چنین شرایطی، دولت‌ها دچار فلج عملیاتی می‌شوند و بی‌ثباتی اجتماعی شدت می‌گیرد.
از نظر شما، کشورهایی مانند ایران چقدر در برابر چنین سناریویی آماده هستند؟
قاسمی:در حال حاضر، بخش قابل توجهی از نگاه‌ها به امنیت سایبری در ایران، همچنان به‌صورت واکنشی و موقتی است. ما اغلب امنیت سایبری را معادل دفاع در برابر نفوذ تلقی می‌کنیم، نه به‌عنوان یک مولفه راهبردی در امنیت ملی. برای مقابله با سایبرگدون، باید یک معماری امنیتی چندلایه و پیشگیرانه در سطح ملی طراحی شود که از آموزش عمومی گرفته تا تقویت پدافند غیرعامل سایبری را شامل گردد.
مهم‌ترین تهدید سایبری که کشورها در دهه پیش‌رو با آن مواجه خواهند بود چیست؟
قاسمی:مهم‌ترین تهدید، حملات زنجیره‌ای و همزمان به زیرساخت‌های دیجیتال و فیزیکی است؛ حملاتی که ممکن است از سوی بازیگران دولتی یا غیردولتی انجام شوند، با اهداف اقتصادی، سیاسی یا حتی روانی. استفاده گسترده از هوش مصنوعی در طراحی این حملات نیز باعث می‌شود واکنش به‌موقع تقریباً غیرممکن شود.
به‌نظر شما چرا علی‌رغم این تهدیدات، امنیت سایبری در برخی سیاست‌گذاری‌ها جدی گرفته نمی‌شود؟
قاسمی:دلایل مختلفی دارد؛ از کمبود نیروی انسانی متخصص گرفته تا عدم درک صحیح از ماهیت تهدیدات سایبری در سطح تصمیم‌گیری. گاهی هم مسئله به اولویت‌بندی‌های اقتصادی و سیاسی بازمی‌گردد. اما واقعیت این است که در جهان امروز، امنیت سایبری دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت است.
آیا بازیگران غیردولتی، مانند گروه‌های هکری مستقل، در سایبرگدون نقش دارند؟
قاسمی:قطعاً. در عصر جدید، سرباز سایبری ممکن است هیچ یونیفرمی نداشته باشد. ممکن است در گاراژ خانه‌اش نشسته باشد و از طریق لپ‌تاپ، زیرساخت یک کشور را مختل کند. گروه‌های ناشناس و ایدئولوژیک در فضای سایبری می‌توانند اثراتی به مراتب شدیدتر از ارتش‌های رسمی ایجاد کنند.
در نهایت، اگر قرار باشد از سایبرگدون جلوگیری کنیم، چه راهکاری پیشنهاد می‌دهید؟
قاسمی:سه اصل کلیدی وجود دارد اول، آموزش سایبری در سطح عمومی؛ مردم باید سواد دیجیتال و امنیتی داشته باشند.دوم، سرمایه‌گذاری روی دفاع هوشمند نه فقط ابزار امنیتی، بلکه معماری پویای امنیت و سوم، تفکر دفاعی سیستمی؛ یعنی امنیت نباید به یک اداره یا تیم خاص محدود شود، بلکه باید در تمام ارکان دولت و جامعه نهادینه شود.در دنیای امروز، امنیت اطلاعاتی همان امنیت ملی است. سایبرگدون یک احتمال است، نه یک توهم. تصمیم با ماست که آن را پیش‌بینی و مدیریت کنیم، یا اجازه دهیم غافلگیر شویم.
