لاری پور، معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی: حجم کاری بالا، عدم دریافت کافی و امید نداشتن به آینده عامل افزایش خودکشی رزیدنت هاست/ عضو پیشین شورای صنفی رزیدنت‌ها: رزیدنت‌ها ماهانه تنها ۱۷ تا ۲۵ میلیون تومان حقوق می‌گیرند
رضا لاری‌پور، معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی به دیده بان ایران گفت:در سال‌های گذشته، آمار خودکشی دستیاران افزایش پیدا کرده است. حجم کاری بالا، عدم دریافت کافی و امید نداشتن به آینده‌ای روشن باعث شده است که آمار خودکشی افزایش پیدا کند.» احسان دادگستری، عضو پیشین شورای صنفی رزیدنت‌ها به دیده بان ایران گفت: قبلا حقوق دستیاران، ۱۲ میلیون تومان بود؛ حالا اما با افزایش حقوق، دستیاران در رشته‌هایی مانند عفونی، طب اورژانس، داخلی و اطفال که تعداد متقاضیان تخصص‌های آن‌ها کمتر است، دریافتی ماهانه در سال جدید برای رزیدنت‌های مجرد ۱۹ میلیون تومان و برای رزیدنت‌های متاهل ۲۵ میلیون تومان است. به گفته او، در تخصص‌های دیگر هم که متقاضیان بالاتری دارد با افزایش حقوق، دریافتی ماهانه رزیدنت‌های مجرد ۱۷ میلیون تومان و رزیدنت‌های متاهل حدود ۲۳ میلیون تومان است. یکی از مهمترین مطالبات رزیدنت‌ها اما کاهش ساعت کاری، حذف شیفت‌های سنگین چندین‌ساعته و انجام حمایت‌های روحی و روانی است.
دیده‌بان ایران؛ لیلا شوقی؛ فروردین‌ماه امسال ۶ نفر از اعضای کادر درمان شامل ۵ رزیدنت و یک پرستار بر اثر خودکشی جان خود را از دست دادند. البته در تمام سال‌های اخیر، آمار خودکشی در میان رزیدنت‌ها یا همان دستیاران تخصصی پزشکی بسیار بالا بوده است، به نحوی که براساس نتایج یک پژوهش انجام‌شده توسط کارگروه انجمن روانپزشکی در سازمان نظام پزشکی، در جمعیت رزیدنت‌ها که معادل ۱۴ هزار نفر در کل کشور هستند، سالانه به طور متوسط ۱۳ خودکشی منجر به مرگ رخ می‌دهد؛ البته در سال ۱۴۰۲، این آمار به ۱۶ مورد رسیده بود.
امسال هم که با خودکشی ۵ رزیدنت شروع شده، بار دیگر توجه‌ها به فشار کاری بالا و امید به زندگی پایین در میان کادر درمان به‌ویژه دستیاران تخصصی پزشکی جلب شده است. البته در چند سال گذشته بارها شاهد رسانه‌ای شدن خبرهای مربوط به خودکشی اعضای کادر درمان بوده‌ایم و به همین دلیل، مسئولان حوزه بهداشت و درمان، در سال‌های اخیر طرح‌های حمایتی گوناگونی را برای بهبود وضعیت شغلی و معیشتی پرسنل نظام سلامت روی میز گذاشته‌اند. در همین راستا در دولت سیزدهم، حقوق دستیاران پزشکی تا حدودی افزایش یافت و بعد از روی کار آمدن دولت چهاردهم یعنی دولت فعلی، روند افزایش حقوق رزیدنت‌ها ادامه یافت و حالا دستیاری تخصصی پزشکی به عنوان یک شغل ارزش‌گذاری شده است.
افزایش حقوق اما تنها بخشی از خواسته‌های دستیاران است و موضوعاتی نظیر شیفت‌های کاری طاقت‌فرسا و آینده شغلی نامعلوم نیز از دغدغه‌های آنهاست. البته بازهم جای طرح این پرسش وجود دارد که آیا همین موضوع افزایش پرداختی به دستیاران تخصصی در سال‌های اخیر، توانسته است از آمار خودکشی آن‌ها کم کند و امید به زندگی را در میان این قشر افزایش دهد؟
از راه‌اندازی کارزار تا انحلال شورای صنفی رزیدنت‌ها
«مرقومه حاضر گوشه‌ای کوچک از جمله دغدغه‌هایی است که از سوی اینجانبان به عنوان دستیاران مطرح می‌گردد؛ گلایه‌هایی از سختی کار، شیفت‌های طولانی، حقوق اندک و آینده‌ای نامعلوم ....
عالیجناب؛ حکایت مصائب و مشکلات ما دستیاران پزشکی به اندازه دنیایی از حسرت‌هاست؛ این شرایط در حالی است که بسیاری از واقعیت‌های دوره دستیاری تخصصی بر مسئولان محترم پوشیده است. حکایت سختی‌های ما دستیاران تنها روایت یک بیمارستان و یک رشته تخصصی نیست بلکه مختص تمام رشته‌های تخصصی این دوره است…»
این بخشی از متن کارزار «احقاق حقوق رزیدنتی» خطاب به وزیر بهداشت است؛ کارزاری که از ۱۶ فروردین امسال متولد شده است؛ البته تولد این کارزار به حاشیه رانده شد، زمانی که خبر خودکشی ۵ رزیدنت در فروردین‌ماه منتشر شد. این خبر در شرایطی که نظام سلامت با کمبود جدی پزشک و کادر درمان مواجه است و به قول مسئولان سلامت کشور، برای تربیت هر دانشجوی پزشکی هر سال حدود ۳۰۰ میلیون تومان و در مجموع بیش از ۲ میلیارد تومان از بیت‌المال و جیب مردم هزینه می‌شود، یک آسیب جدی به کشور، نظام سلامت و مردم تلقی می‌شود.
این البته این اولین کارزاری نیست که برای پیگیری مطالبات رزیدنت‌ها راه‌اندازی شده است و آخرین آن هم نخواهد بود. اساسا مشکلات دستیاران تخصصی پزشکی مربوط به امروز و دیروز نیست و در زمان همه‌گیری ویروس کرونا هم که دستیاران زیادی به خاطر مشکلات مختلف مانند برگ پاییزی فرو افتادند، حرف از طرح‌های حمایتی به میان آمد؛ طرح‌هایی که به گفته احسان دادگستری، عضو پیشین شورای صنفی رزیدنت‌ها، در دولت دوازدهم مطرح شد، اما بسیاری از آن‌ها در دولت سیزدهم فراموش شد. او به خبرنگار دیده‌بان ایران می‌گوید: «به جز این که طرح‌های حمایتی رزیدنت‌ها، فراموش شد؛ در دولت سیزدهم حتی شورای صنفی رزیدنت‌ها هم منحل شد تا صدای رزیدنت‌ها به جایی نرسد.»
هرچند که رزیدنت‌ها در دولت چهاردهم نیز هنوز نتوانسته‌اند شورای صنفی راه‌اندازی کنند، اما به گفته دادگستری، بعد از روی کار آمدن محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت دولت کنونی، شرایط کمی تغییر کرده است. او توضیح می‌دهد: «حالا چند ماهی است که افزایش حقوق دستیاران اتفاق افتاده است. از سه ماه قبل دستیاری تخصصی پزشکی به عنوان شغل محسوب می‌شود و حتی دستیاران بیمه شده‌اند؛ اتفاقی که پیش از این وجود نداشت.»
عضو پیشین شورای صنفی رزیدنت‌ها می‌گوید که قبلا حقوق دستیاران، ۱۲ میلیون تومان بود؛ حالا اما با افزایش حقوق، دستیاران در رشته‌هایی مانند عفونی، طب اورژانس، داخلی و اطفال که تعداد متقاضیان تخصص‌های آن‌ها کمتر است، دریافتی ماهانه در سال جدید برای رزیدنت‌های مجرد ۱۹ میلیون تومان و برای رزیدنت‌های متاهل ۲۵ میلیون تومان است. به گفته او، در تخصص‌های دیگر هم که متقاضیان بالاتری دارد با افزایش حقوق، دریافتی ماهانه رزیدنت‌های مجرد ۱۷ میلیون تومان و رزیدنت‌های متاهل حدود ۲۳ میلیون تومان است.
یکی از مهمترین مطالبات رزیدنت‌ها اما کاهش ساعت کاری، حذف شیفت‌های سنگین چندین‌ساعته و انجام حمایت‌های روحی و روانی است.
مساله‌ای که احسان دادگستری هم به آن اشاره می‌کند: «بخشی از حمایت‌های روحی و روانی دست دولت نیست، چراکه دولت و نظام سلامت نمی‌توانند تاثیری بر برخورد سال‌بالایی‌ها و اساتید با رزیدنت‌ها داشته باشند. این طرز فکر سال‌بالایی‌ها و اساتید است که رزیدنت‌ها باید سختی‌هایی را که خودشان در زمان دستیاری تجربه کردند، تجربه کنند.»
عضو پیشین شورای صنفی رزیدنت‌ها حتی به بخشنامه‌ای که در سال ۹۸ به بیمارستان‌ها ابلاغ شده بود، اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد که در آن زمان، معاونان آموزشی و دانشجویی وزارت بهداشت بخشنامه دادند که برای جلوگیری از فرسودگی شغلی، تعداد کشیک‌هایشان کاهش پیدا کند، این در حالی است که دادگستری می‌گوید: «این اتفاق عملا امکان‌پذیر نبود، زمانی که برای تنبیه اضافی، رزیدنت‌ها مجبور به گذراندن شیفت اضافی خارج از برنامه و در برنامه ذکر نشده بودند و اگر دانشجویی این مسئله را گزارش میکرد، امنیت شغلی‌اش دچار خدشه میشد.»
از خودکشی رزیدنت ها قهرمان پروری می کنند
او توضیح می‌دهد که انتشار اخبار خودکشی یاس و ناامیدی را در کادر درمان ایجاد می‌کند، بدتر اما این است که در برخی از رسانه‌های کادر درمان از افرادی که به زندگی خود پایان دادند، قهرمان‌پروری می‌کند و این می‌تواند چهره خودکشی را در نظر آن‌ها عادی و حتی خوش‌آیند نشان دهد.
برای آینده‌ای که نیست
رضا لاری‌پور، معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی، از همان اول تاکید می‌کند که در سال‌های گذشته، آمار خودکشی دستیاران افزایش پیدا کرده است، البته که او آماری از خودکشی ارائه نمیدهد اما به سایت دیده‌بان ایران می‌گوید: «حجم کاری بالا، عدم دریافت کافی و امید نداشتن به آینده‌ای روشن باعث شده است که آمار خودکشی افزایش پیدا کند.»
او توضیح می‌دهد که حدود ۸۰ درصد کارهای درمانی در بیمارستان‌ها توسط دستیاران انجام می‌شود و نکته این است که با وجود این مهم، دستیاران بین زمین و آسمان گیر کرده‌اند و معلوم نیست که دانشجو هستند و با این که مسئولیت یک شغل را دارند. او توضیح می‌دهد که اگر دستیاری در زمان آموزش قصور پزشکی داشته باشد، با او مانند یک پزشک رفتار می‌شود و باید دیه پرداخت کند، حال این که همین دستیار، در تامین معیشت و امکانات رفاهی‌اش با مشکل روبه‌رو است و به خاطر دریافت ناکافی حقوق ماهانه‌اش، نمی‌تواند از پس زندگی‌اش بربیاید، هرچند که در سال‌های اخیر و با رایزنی‌های انجام شده، حقوق دستیاران افزایش پیدا کرده است اما با این حال باز هم دستیاران با مشکلات زیادی مواجه هستند، زمانی که برخی از آن‌ها ۱۳ تا ۲۰ ساعت در روز کار می‌کنند، تعهدات شغلی دارند و باید در مناطق محروم هم طرح بگذرانند.
او می‌گوید: «فشار کاری، سختی کار و خودکشی پزشکان در همه کشورها وجود دارد، در ایران اما رشد معناداری پیدا کرده است و البته که رسانه هم آن را پوشش می‌دهد.» البته که کمبود پزشک و نیاز کشور نگرانی‌ها را هم بیشتر کرده است.
لاری‌پور توضیح می‌دهد که قانون‌گذار، سازمان برنامه و بودجه و هیات وزیران باید حساسیت‌های موجود را درنظر بگیرند؛ او به مالیاتی که افراد دارای کسب و کار در مناطق محروم باید بپردازد اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد که این مهم برای دستیارانی که در مناطق محروم مشغول به کارند نباید درنظر گرفته شود، اتفاقی که می‌افتد؛ یا این که خانواده و فرزندان دستیاری که در مناطق محروم مشغول به خدمت است، به تناسب، از آموزش و امکانات رفاهی هم محروم است که مدیران وزارت بهداشت و درمان باید به این مسئله توجه ویژه کنند..
منبع: سایت دیده بان ایران
