ظفرقندی: داروخانه‌ها نباید برای بیماری‌های ویروسی به مردم آنتی‌بیوتیک ارائه کنند
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به اینکه بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی و آنفلوانزا کاملاً ویروسی هستند و آنتی‌بیوتیک در آنها اثر ندارد، گفت: داروخانه‌ها نیز نباید برای بیماری‌های ویروسی آنتی‌بیوتیک ارائه کنند.
به گزارش سایت دیده بان ایران؛محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در نشست «هفته جهانی آگاهی از مقاومت میکروبی» که امروز شنبه ( یکم آذر) در ستاد وزارت بهداشت و با حضور معاونین بهداشت، درمان، سازمان غذا و دارو، مدیرکل همکاری‌های بین‌الملل، رئیس دبیرخانه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی و جمعی از کارشناسان و صاحب‌نظران برگزار شد، مقاومت میکروبی را «چالشی ملی، حیاتی و بین‌نسلی» توصیف کرد.
وزیر بهداشت با تأکید بر اینکه موضوع مقاومت میکروبی فقط یک مسئله درمانی نیست و ابعاد گسترده محیط‌زیستی و توسعه پایدار دارد، گفت: همان‌طور که بی‌توجهی به اصول توسعه پایدار ما را در حوزه آب، جنگل‌ها و محیط‌زیست به نقطه بحران رساند، در حوزه دارویی نیز مصرف‌های بی‌رویه و نادرست می‌تواند آینده سلامت کشور را تهدید کند.
وی با اشاره به تجربه کشور در زمینه مصرف آب و فرسایش منابع طبیعی افزود: وقتی نقص آگاهی را با مصرف بیش از حد جبران کنیم، نتیجه همین بحران‌هایی می‌شود که امروز با آن روبه‌رو هستیم. در حوزه آنتی‌بیوتیک نیز همین خطا تکرار می‌شود؛ چه در بیمارستان‌ها و چه در سطح جامعه.
ظفرقندی با اشاره به برآوردهای جهانی گفت: هزینه مقاومت میکروبی در ده سال آینده ممکن است به بیش از 400 میلیارد دلار برسد. این میزان بار مالی و مرگ‌ومیر ناشی از مقاومت میکروب قابل چشم‌پوشی نیست و پیش‌بینی می‌شود تا یک دهه آینده در صدر علل مرگ‌ومیر قرار گیرد.
وی با تأکید بر نقش الگوی تجویز در این بحران افزود: طی سال‌های گذشته در بسیاری از اعمال جراحی، مصرف آنتی‌بیوتیک از حد ضروری فراتر رفته بود اما امروز بر اساس شواهد علمی، بسیاری از جراحی‌ها تنها به یک دوز قبل از عمل نیاز دارند. اگر آموزش و پروتکل‌ها درست اجرا نشوند، مصرف‌های غیرضروری و خطر مقاومت ادامه خواهد داشت.
وزیر بهداشت با اشاره به ضرورت نظارت هوشمند گفت: بخشی از مصرف 200 تا 1800 تنی آنتی‌بیوتیک‌ها در کشور ناشی از مصرف سرخود است؛ از تجویز دارو در داروخانه برای سرماخوردگی ویروسی تا درخواست‌های غیرضروری تصویربرداری. همان‌طور که بیمه‌ها در تشخیص نمونه‌های تصویربرداری غیرضروری ورود کرده‌اند، لازم است در حوزه آنتی‌بیوتیک نیز نقش فعال‌تری داشته باشند.
او افزود: اگر لازم است پزشک جریمه شود یا بیمار متوجه شود که مصرف غیرضروری هزینه دارد، باید این چرخه اصلاح شود. چیزی باید انجام شود که لازم و کافی است، نه بیشتر.
ظفرقندی با بیان اینکه حل این بحران فقط وظیفه وزارت بهداشت نیست، اظهار داشت: همه دستگاه‌ها باید پای کار بیایند؛ از وزارت جهاد کشاورزی، سازمان دامپزشکی، صنایع، استاندارد و وزارت نیرو تا آموزش‌وپرورش. باید از ظرفیت شورای عالی سلامت و امنیت غذایی استفاده کنیم تا همکاری‌های بین‌بخشی به نتیجه برسد.
وی بر لزوم ورود آموزش‌وپرورش و شبکه شاد برای ارتقای آگاهی عمومی تأکید کرد و گفت: رسانه ملی نیز باید در این مسیر نقش‌آفرینی مؤثر داشته باشد.
وزیر بهداشت در پایان با قدردانی از متخصصان حوزه عفونی، محیط‌زیست و دامپزشکی گفت: مقاومت میکروبی اگر امروز جدی گرفته نشود، آیندگان تاوان آن را خواهند داد. باید با هم و با مسئولیت مشترک، این تهدید پنهان را مهار کنیم تا بتوانیم جامعه‌ای سالم‌تر و آینده‌ای ایمن‌تر برای نسل بعد بسازیم.
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، امروز همچنین در حاشیه نشست «هفته جهانی آگاهی از مقاومت میکروبی» با تأکید بر ضرورت مدیریت مصرف آنتی‌بیوتیک در کشور گفت: مصرف آنتی‌بیوتیک در ایران نسبت به بسیاری از کشورها بیش از حد است و این روند می‌تواند در سال‌های آینده نسل جوان و کودکان امروز را با خطر جدی مقاومت میکروبی مواجه کند.
وی با بیان اینکه مصرف بی‌رویه موجب کاهش اثرگذاری داروهای موجود و نیاز به ورود آنتی‌بیوتیک‌های جدید می‌شود، اظهار کرد: اگر این روند ادامه پیدا کند، حتی داروهای پیشرفته نسل جدید هم در صورت مصرف غیرمنطقی با مقاومت میکروبی مواجه خواهند شد و چرخه خطرناک مقاومت دوباره تکرار می‌شود.
وزیر بهداشت فرهنگ‌سازی و آموزش را اولین اقدام ضروری در این زمینه دانست و افزود: لازم است آموزش صحیح به مردم و همچنین آموزش مستمر به همکاران نظام سلامت ارائه شود تا مشخص باشد در هر بیماری چه نوع آنتی‌بیوتیکی، با چه دوز و در چه تعداد باید تجویز شود. این آموزش‌ها باید در دوره‌های بازآموزی و آموزش مداوم پیوسته تکرار شود، زیرا علم دائماً در حال تغییر است.
ظفرقندی بر نقش نظارتی وزارت بهداشت و بیمه‌ها تأکید کرد و گفت: معاونت درمان، سازمان غذا و دارو و بیمه‌ها باید با تجویزهای بی‌رویه و غیرمنطقی مقابله کنند. نسخه‌ها باید بر اساس راهنماهای بالینی علمی تنظیم شود و بیمه‌ها مسئولیت دارند از تجویز داروهای غیرضروری جلوگیری کنند.
وی با اشاره به اینکه بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی و آنفلوانزا کاملاً ویروسی هستند و آنتی‌بیوتیک در آنها اثر ندارد، افزود: تجویز آنتی‌بیوتیک برای آنفلوانزا مصداق بارز مصرف غیرمنطقی است. داروخانه‌ها نیز نباید برای بیماری‌های ویروسی آنتی‌بیوتیک ارائه کنند و مردم نباید خودسرانه برای تهیه این داروها اقدام کنند.
وزیر بهداشت درباره وضعیت آنفلوانزا در کشور نیز گفت: آمار باید با دقت ارزیابی شود. آنفلوآنزا یک بیماری ویروسی شناخته‌شده است و درمان آن مبتنی بر مراقبت‌های بهداشتی، اقدامات حمایتی و پیشگیری از انتقال بیماری است. تجویز آنتی‌بیوتیک در این زمینه نه‌تنها ضروری نیست، بلکه هزینه‌زا و غیرعلمی است.
وی همچنین به لزوم نظارت دقیق بر تجویز در داروخانه‌ها اشاره کرد و افزود: در بسیاری از کشورهای دنیا بیمه‌ها کنترل نسخه‌ها را بر عهده دارند. نسخه‌نویسی الکترونیک باید به گونه‌ای طراحی شود که افرادی که در رشته خاصی تبحر ندارند امکان تجویز آنتی‌بیوتیک‌های نسل جدید را نداشته باشند. این موضوع باید در راهنماهای بالینی بیمه‌ای تعریف شود و مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک نیز از سطح داروخانه‌ها کنترل گردد.
ظفرقندی با اشاره به پیش‌بینی‌های جهانی درباره پیامدهای مقاومت میکروبی گفت: اگر روند فعلی در جهان ادامه پیدا کند، طی 10 سال آینده بیش از 400 میلیارد دلار هزینه و حدود 10 میلیون مرگ‌ومیر ناشی از مقاومت میکروبی رخ خواهد داد. این موضوع یک چالش جهانی و یک ضرورت ملی است که باید در وزارت بهداشت، بیمه‌ها و همه نهادهای مرتبط با جدیت دنبال شود.
