۷۰ درصد مداخلات اورژانس اجتماعی در حوزه خودکشی موفق است

به گزارش سایت دیده بان ایران؛سید جواد حسینی رئیس سازمان بهزیستی امروز در مراسم روانشناسی بهزیستی که در دانشکده روانشناسی دانشگاه تهران برگزار شد، گفت: سازمان بهزیستی، روان‌شناسانه ترین سازمان دولتی و عمومی کشور است و حدود ۱۰ هزار روان‌شناس به‌صورت رسمی در ساختار این سازمان در سراسر کشور فعالیت می‌کنند.

به گفته وی، ۲ هزار و ۵۰۰ مرکز مثبت زندگی با اتکا به همین روان‌شناسان، خدمات روان‌شناختی را در سطح محلات ارائه می‌دهند. سازمان بهزیستی همچنین دارای ۲۴ هزار کارمند در سراسر کشور است و ۲۳ هزار مرکز نیز با دریافت مجوز از این سازمان فعالیت می‌کنند و بر اساس خدمات ارائه‌شده، سرانه دریافت می‌کنند. این سازمان ماهانه حدود ۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان پرداخت دارد و این مراکز مجاز نیز با به‌کارگیری حدود ۱۱۰ هزار نیرو که عمدتاً در حوزه‌های روان‌شناسی، مددکاری اجتماعی و علوم رفتاری فعالیت می‌کنند، خدمات خود را ارائه می‌دهند.

رئیس سازمان بهزیستی همچنین از فعالیت ۱۱ هزار گروه تسهیلگر داوطلب در محلات و مناطق مختلف کشور خبر داد و گفت: این گروه‌ها در قالب ۱۲۰ هزار داوطلب متخصص عمدتاً از رشته‌های روان‌شناسی، مددکاری، پزشکی، پیراپزشکی و توان‌بخشی برای ارتقای بهزیستی اجتماعی و پیشگیری از افتادن افراد در مسیر بدزیستی فعالیت می‌کنند.

تصور عموم مردم این است که بهزیستی فقط به معلولان خدمات می‌دهد

حسینی با اشاره به برداشت عمومی جامعه از مأموریت سازمان بهزیستی متذکر شد: تصور غالب این است که این سازمان صرفاً به نگهداری از افراد دارای معلولیت می‌پردازد در حالی که در سطح جهانی حدود یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون نفر معادل نزدیک به ۱۶ درصد جمعیت جهان دارای نوعی از معلولیت هستند و این رقم در ایران حدود ۱۲ درصد برآورد می‌شود. بر اساس آخرین پیمایش انجام‌شده حدود ۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر از جمعیت ایران دارای نوعی معلولیت در طیف‌های مختلف هستند که از این تعداد یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر تحت پوشش خدمات سازمان بهزیستی قرار دارند.

به گفته وی، سازمان بهزیستی ۱۳ نوع خدمت در حوزه‌های توان‌بخشی، مددکاری، روان‌شناختی، توانمندسازی و پیشگیری ارائه می‌دهد.

وی به‌عنوان نمونه به برنامه پیشگیری از تنبلی چشم اشاره کرد و گفت: در گروه سنی سه تا شش سال تاکنون ۶۲ میلیون نوبت غربالگری انجام شده است که نتیجه آن کاهش شیوع تنبلی چشم از ۴ درصد جهانی به ۱.۵ درصد در ایران و پیشگیری از نابینایی یا کم‌بینایی در ۵۵۰ هزار کودک بوده است.

حسینی همچنین از اجرای ۱۸ میلیون نوبت غربالگری شنوایی نوزادان خبر داد و افزود: این غربالگری در بدو تولد آغاز می‌شود، تشخیص در یک‌ماهگی و مداخله در سه‌ماهگی انجام می‌گیرد و دست‌کم ۵۰ هزار کودک از ناشنوایی نجات یافته‌اند. سازمان بهزیستی دو نوع جمعیت هدف دارد، یک جمعیت هدف خاص شامل کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست، افراد دارای معلولیت، مبتلایان به اوتیسم، سندرم داون و سایر گروه‌های خاص که حدود ۸ میلیون نفر را شامل می‌شود و بیش از ۹۰ درصد خدمات این حوزه توسط روان‌شناسان ارائه می‌شود.

وی تأکید کرد: آنچه در ذهن جامعه و حتی بخشی از دانشگاهیان کمتر دیده می‌شود، این است که خدمات سازمان بهزیستی همه جمعیت کشور را در بر می‌گیرد.

به گفته وی، خدماتی مانند غربالگری‌های همگانی، تماس با اورژانس اجتماعی ۱۲۳ و مشاوره تلفنی رایگان از طریق خط ۱۴۸۰ برای عموم مردم ارائه می‌شود تنها در سال گذشته یک میلیون و ۸۰۰ هزار خدمت روان‌شناختی به‌صورت آنلاین ارائه شده است.

۷۰ درصد مداخلات اورژانس اجتماعی در حوزه خودکشی موفق است

رئیس سازمان بهزیستی افزود: در مواردی که فردی دارای افکار خودکشی باشد یا کودک و سالمندی تحت آزار قرار گرفته باشد یا خشونتی مشاهده شود تماس با شماره ۱۲۳ بدون نیاز به اعلام نام و نشانی انجام می‌شود و تیم‌های اورژانس اجتماعی به‌سرعت مداخله می‌کنند. به گفته وی، تنها در حوزه خودکشی ۷۰ درصد مداخلات اورژانس اجتماعی اثربخش بوده است.

حسینی با اشاره به عملکرد اورژانس اجتماعی متذکر شد: در شورای اجتماعی کشور تأکید کردم که یکی از معدود اقدامات سازمان‌یافته، حرفه‌ای و قابل ارائه پس از انقلاب در حوزه مداخلات روان‌شناختی و مددکاری، اورژانس اجتماعی بوده است و این خدمات به‌طور جدی از نظر کمی و کیفی در حال گسترش است. این خدمات حوزه‌هایی مانند خشونت، طلاق، اعتیاد، سالمندان و سایر آسیب‌های اجتماعی را پوشش می‌دهد.

وی با اشاره به مسئولیت خود به‌عنوان رئیس سازمان بهزیستی و دبیر شورای سالمندان کشور مطرح کرد: تمامی افراد بالای ۶۰ سال بدون تفکیک بر اساس معلولیت یا وضعیت سرپرستی، تحت پوشش سیاست‌گذاری این شورا قرار دارند. در حال حاضر ۱۴ درصد جمعیت ایران بالای ۶۰ سال هستند.

حسینی با تشریح تقسیم‌بندی‌های جمعیت‌شناختی گفت: کشورهایی با ۷ درصد جمعیت بالای ۶۰ سال، جوان محسوب می‌شوند، ۷ تا ۱۴ درصد در حال ورود به سالمندی، ۱۴ تا ۲۱ درصد، جامعه سالمند، ۲۱ تا ۲۷ درصد جامعه سالخورده و بالاتر از ۲۷ درصد جامعه به‌شدت سالخورده تلقی می‌شوند. ایران اکنون وارد مرحله سالمندی شده و از نظر سرعت حرکت به سمت سالخوردگی و سالخوردگی شدید جز پنج کشور نخست جهان است و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۱۴۳۰، ۳۱ درصد جمعیت کشور بالای ۶۰ سال باشند در حالی که آمادگی‌های لازم برای این تحول وجود ندارد.

وی در ادامه گفت: حوزه سلامت روانی و اجتماعی با دو نوع تأخر مواجه است. نخست تأخر ساختاری و اداری و دوم تأخر علمی.

حسینی با توصیف تحولات اجتماعی از اصطلاح «جامعه طوفانی» استفاده کرد و گفت: سرعت بالای دگرگونی‌ها، فراگیری آن‌ها در همه عرصه‌ها، عمق تغییرات و غیرقابل‌پیش‌بینی بودن این تحولات نیاز به خدمات حرفه‌ای سلامت روان و علوم شناختی و رفتاری را بیش از پیش ضروری کرده است.

خودکشی و اقدام به خودکشی در میان دختران و پسران برابر شد

وی با استناد به گزارش سازمان بهداشت جهانی بیان کرد: ۷۰ تا ۷۵ درصد سلامت عمومی به عوامل روانی و اجتماعی وابسته است اما ساختارها، شبکه خدمات، نیروی انسانی، اعتبارات و اختیارات در این حوزه متناسب با این سهم نیست. در حالی که شبکه سلامت زیستی و جسمانی از زیرساخت گسترده، نیروی انسانی فراوان و نظام جبران خدمات مناسب برخوردار است حوزه سلامت روانی و اجتماعی با کمبود مراکز، کلینیک‌ها، روان‌شناسان متخصص و نظام پاداش‌دهی مواجه است.

حسینی تأخر دوم را تأخر علمی دانست و گفت: اگرچه دانش حوزه زیستی و جسمانی به‌روز شده اما در حوزه‌هایی مانند سالمندی، کمبود روان‌شناسان متخصص وجود دارد. به گفته وی، با وجود راه‌اندازی رشته سالمندی در ۱۸ گروه دانشگاهی همچنان با کمبود نیروی متخصص مواجه هستیم و به همین دلیل در ۳ هزار و ۵۰۰ مرکز مشاوره، تربیت مشاوران ویژه سالمندی در دستور کار قرار گرفته است.

رئیس سازمان بهزیستی همچنین به کمبود روان‌شناسان متخصص در حوزه‌هایی مانند اوتیسم و ناشنوایی اشاره کرد و گفت: مراکز ارائه‌دهنده خدمات روان‌شناختی تخصصی به این گروه‌ها محدود است.

وی در پایان با اشاره به اجرای طرح ویژه «فالوآپ خودکشی» متذکر شد: نسبت اقدام به خودکشی به موارد منجر به مرگ، یک به بیست است و خودکشی در سال‌های اخیر جوانانه، نوجوانانه و زنانه شده است. در سنین نوجوانی، نرخ اقدام به خودکشی و خودکشی موفق در میان دختران و پسران به سطحی برابر رسیده در حالی که در گذشته تفاوت پنج‌برابری وجود داشت. مراکز مشاوره باید خدمات تخصصی در حوزه خودکشی ارائه دهند اما تعداد مشاوران متخصص در این حوزه کافی نیست و همان‌گونه که خدمات سلامت زیستی به‌صورت تخصصی توسعه یافته، حوزه روان‌شناختی نیز نیازمند توسعه جدی و هدفمند است.