از مادربزرگ من تا ابن سینا و ادعای دانشمندان جدید! علمی که حق را به نیاکان ما داد!

به گزارش سایت دیده بان ایران؛  تا به حال فکر کرده‌اید چرا توصیه‌های مادربزرگتان برای هر دردی مؤثر بود یا چرا حرف‌های ابن‌سینا پس از هزار سال هنوز شنیدنی است؟

این مقاله یک سفر هیجان‌انگیز به دنیایی است که در آن، علم مدرن و حکمت کهن ایرانی دست در دست هم، رازهای سلامتی را فاش می‌کنند.

ما با هم کشف خواهیم کرد که چگونه توصیه‌های قدیمی، امروز با قوی‌ترین شواهد علمی از معتبرترین دانشگاه‌های جهان تأیید می‌شوند؛ از ارتباط شگفت‌انگیز روان و جسم تا رمزگشایی از "طبع گرم و سرد" و خواص باورنکردنی گنجینه آشپزخانه‌های ایرانی.

در این مسیر، به این پرسش‌ها پاسخ خواهیم داد:

• آیا "گرمای خانواده" واقعاً سدی در برابر افسردگی است؟

• آیا "مزاج‌شناسی" همان پزشکی شخصی‌سازی‌شده امروزی است؟

• چرا هنگام خرید زردچوبه باید بسیار مراقب بود؟

• آیا ترکیب دو ماده‌ی سالم می‌تواند خطرناک باشد؟

آیا حال بد روحی، جسم را هم بیمار می‌کند؟ پاسخی که ابن‌سینا قرن‌ها پیش داد

آیا تا به حال برایتان پیش آمده که درست بعد از یک دوره فشار شدید کاری، امتحانات سخت دانشگاه یا یک بحران عاطفی، ناگهان دچار سرماخوردگی، بدن‌درد یا مشکلات گوارشی شوید؟

انگار که بدنتان تمام آن فشار روانی را به شکل یک بیماری فیزیکی بروز داده است. این پدیده، که امروز در پزشکی مدرن به آن "بیماری روان‌تنی" (Psychosomatic) می‌گویند، دقیقاً همان حقیقتی است که ابوعلی سینا، پزشک و فیلسوف بزرگ ایرانی، هزار سال پیش در شاهکار خود، کتاب "قانون در طب"، به آن اشاره کرد.

ابو علی سینای طبیب معتقد بود که:

جسم و روان، دو روی یک سکه و آنچنان در هم تنیده‌اند که درمان یکی بدون در نظر گرفتن دیگری، کاری بیهوده و ناقص است.

از دیدگاه او، احساساتی چون غم، اندوه طولانی، اضطراب و خشم، صرفاً حالت‌های روحی نیستند؛ بلکه نیروهای قدرتمندی هستند که می‌توانند تعادل ظریف مزاج و اخلاط بدن را بر هم زده و زمینه‌ را برای انواع بیماری‌های جسمی فراهم کنند.

از "گرمای خانواده" تا آزمایشگاه‌های دانشگاه کلمبیا

این دیدگاه صرفاً یک فلسفه نیست. تحقیقی جالب در دانشگاه معتبر کلمبیا (Columbia University) نشان داد جوانانی که در کودکی روابطی گرم و حمایتگرانه با بزرگسالان داشته‌اند، در بزرگسالی به مراتب کمتر دچار افسردگی و اضطراب می‌شوند. این تحقیق همان پند مادربزرگ‌های ما را ثابت می‌کند: "کانون خانواده را گرم نگه دارید". این "گرمای خانواده" در واقع یک استراتژی علمی و پیشگیرانه برای حفظ سلامت روان است.

جنگ گرمی و سردی: آیا "طبع غذاها" حقیقت علمی دارد؟

یکی از رایج‌ترین مفاهیم طب سنتی، "مزاج" یا "طبع" است. این نظریه که توسط دانشمندانی چون ابن‌سینا به کمال رسید، سلامتی را در "تعادل" میان چهار کیفیت (گرمی، سردی، تری، خشکی) می‌دانست. اما آیا این دسته‌بندی پشتوانه علمی دارد؟

رمزگشایی از یک باور قدیمی

پژوهشگران در دانشگاه وسترن سیدنی (Western Sydney University) این موضوع را بررسی کردند و دریافتند غذاهای با طبع "گرم" (مانند فلفل و زنجبیل) اغلب متابولیسم بدن را بالا می‌برند، در حالی که غذاهای با طبع "سرد" (مانند خیار و انار) معمولاً آب و فیبر بیشتری داشته و به فرآیندهای ضدالتهابی کمک می‌کنند. این یافته‌ها نشان می‌دهد که "مزاج‌شناسی" در واقع یک نسخه هوشمندانه و اولیه از "پزشکی شخصی‌سازی‌شده" (Personalized Medicine) بوده است؛ یعنی تجویز رژیم غذایی بر اساس ویژگی‌های منحصربه‌فرد هر فرد.

داروخانه آشپزخانه: وقتی علم مدرن به سراغ گنجینه مادربزرگ‌ها می‌رود

آشپزخانه‌های ایرانی همیشه یک داروخانه طبیعی بوده‌اند. حالا علم مدرن با ابزارهای پیشرفته خود، خواص شگفت‌انگیز این گنجینه را تأیید می‌کند.

زعفران: رقیبی برای داروهای ضدافسردگی؟

زعفران در فرهنگ ما به عنوان ماده‌ای نشاط‌آور شناخته می‌شود. تحقیقات در کالج طب استئوپاتیک فیلادلفیا (Philadelphia College of Osteopathic Medicine) نشان داد که زعفران در درمان افسردگی خفیف تا متوسط، تأثیری معادل داروی معروف "فلوکستین" (Prozac) دارد. البته، دستیابی به این خواص تنها با زعفران خالص ممکن است. با توجه به رواج تقلب، برای اطمینان از خرید محصولی اصیل، بهتر است به سراغ فروشندگان معتبر زعفران و گیاهان دارویی بروید که کیفیت محصولات خود را تضمین می‌کنند.

زردچوبه: ادویه طلایی یا شمشیر دولبه؟

زردچوبه به خاطر خواص ضدالتهابی‌اش مشهور است. دانشگاه ایالتی اورگان (Oregon State University) کشف کرده که ماده مؤثره آن، "کورکومین"، یک ضدالتهاب و آنتی‌اکسیدان بسیار قوی است. اما یک تحقیق تکان‌دهنده از دانشگاه استنفورد (Stanford University) پرده از خطری مدرن برداشت: افزودن "کرومات سرب" توسط متقلبان برای خوش‌رنگ‌تر کردن زردچوبه که ماده‌ای سمی است. این به ما یادآوری می‌کند که ضمن اعتماد به حکمت کهن، باید نسبت به کیفیت محصولی که می‌خریم، هوشیار باشیم.

انار: فراتر از یک میوه بهشتی

انار نماد سلامتی در فرهنگ ماست. تحقیقات دانشگاه آلبانی نشان می‌دهد عصاره انار رشد سلول‌های بنیادی سرطان سینه را مهار می‌کند. دانشگاه ایالتی میشیگان گزارش می‌دهد که انار حافظه را تقویت و از آلزایمر پیشگیری می‌کند. دانشگاه فلوریدا نیز انار را محافظی قوی برای قلب می‌داند.

مبارزه با سرسخت‌ترین سلول‌های سرطانی

پژوهشگران دانشگاه آلبانی کشف کردند که عصاره انار رشد سلول‌های بنیادی سرطان سینه، که مقاوم به شیمی‌درمانی و عامل بازگشت بیماری‌اند، را متوقف می‌کند. این یافته انار را به گزینه‌ای بالقوه برای هدف‌گیری ریشه سرطان تبدیل می‌کند.

پاکسازی مغز و تقویت حافظه

با افزایش سن، عملکرد میتوکندری‌های مغز کاهش می‌یابد و تجمع آن‌ها به آلزایمر و ضعف حافظه منجر می‌شود. دانشگاه ایالتی میشیگان نشان داد که "Urolithin A"، ترکیبی حاصل از مصرف انار، میتوکندری‌های معیوب را پاکسازی کرده و حافظه را بهبود می‌بخشد.

یک محافظ قدرتمند برای قلب

تحقیقات دانشگاه فلوریدا انار را "ابرغذا" برای قلب می‌داند. آنتی‌اکسیدان‌های انار، به‌ویژه پلی‌فنول‌ها، با کاهش التهاب، جلوگیری از اکسیداسیون کلسترول بد و کاهش فشار خون، خطر بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهند.

گلاب: رایحه آرامش و یک نکته شگفت‌انگیز

عطر گلاب برای ما ایرانی‌ها آرامش‌بخش است و تحقیقات دانشگاه دومینیکن (Dominican University) نیز اثر ضداضطراب آن را تأیید می‌کند. اما نکته‌ای شگفت‌انگیز در تحقیقی از دانشگاه کالیفرنیا، ارواین (UCI) نهفته است: عصاره گل محمدی که به تنهایی مفید است، وقتی با یک ماده مفید دیگر ترکیب شد، اثری سمی داشت! این یافته، اصل کلیدی "اعتدال" و اهمیت "ترکیب" مواد در حکمت ایرانی را به زبان علم ثابت می‌کند.

گذشته، چراغ راه آینده است

در پایان این سفر، به یک نتیجه‌گیری ساده و قدرتمند می‌رسیم: حکمت نیاکان ما افسانه نیست، بلکه دانشی عمیق و مبتنی بر تجربه است. امروزه، علم مدرن با ابزارهای پیشرفته‌اش، در حال اثبات همان چیزهایی است که مادربزرگ‌های ما می‌دانستند. از ارتباط روان و جسم که دانشگاه کلمبیا آن را تأیید کرد تا رمزگشایی از "مزاج" در دانشگاه وسترن سیدنی و از قدرت زعفران که در کالج طب استئوپاتیک فیلادلفیا با داروهای شیمیایی مقایسه شد تا پتانسیل ضدسرطانی انار که در دانشگاه آلبانی کشف شد. این شواهد علمی، اعتبار و عمق دانش سنتی ایران را به تصویر می‌کشند.

این مقاله دعوتی است برای نگاهی دوباره به این گنجینه فرهنگی. بیایید این دانش کهن را با آگاهی و احتیاط دنیای مدرن ترکیب کرده و برای ساختن زندگی سالم‌تر، از آن بهره ببریم.

منابع

• ارتباط روان و جسم (دانشگاه کلمبیا): https://www.columbiapsychiatry.org/news/positive-adult-relationships-during-childhood-lowers-risk-depression-anxiety

• مزاج و طبع گرم و سرد (دانشگاه وسترن سیدنی): https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35015278/

• زعفران و افسردگی (کالج طب استئوپاتیک فیلادلفیا و دانشگاه موناش): https://digitalcommons.pcom.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1239&context=pa_systematic_reviews و https://research.monash.edu/en/publications/therapeutic-properties-of-saffron-and-its-chemical-constituents

• زردچوبه و خواص ضدالتهابی (دانشگاه ایالتی اورگان): https://lpi.oregonstate.edu/mic/dietary-factors/phytochemicals/curcumin

• خطر سرب در زردچوبه (دانشگاه استنفورد): https://news.stanford.edu/stories/2019/09/lead-found-turmeric

• انار و خواص ضدسرطانی (دانشگاه آلبانی): https://www.albany.edu/news/82727.php

• انار و تقویت حافظه (دانشگاه ایالتی میشیگان): https://healthcare.msu.edu/news/2024-06-12%20Pomegranates%20Improve%20Memory%20Study%20Finds.html

• انار و سلامت قلب (دانشگاه فلوریدا): https://crec.ifas.ufl.edu/extension/pomegranates/pomegranate-health-benefits/

• گلاب و کاهش اضطراب (دانشگاه دومینیکن): https://scholar.dominican.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1030&context=nursing-senior-theses

• تداخل مواد و اهمیت ترکیب (دانشگاه کالیفرنیا، ارواین): https://pharmsci.uci.edu/2020/12/14/pharmaceutical-sciences-professor-mahtab-jafaris-publication-investigates-diet-and-botanical-supplementation-combination-therapy-for-healthspan-improvement/