وخامت بی‌سابقه‌ی روابط روسیه و باکو؛ ماجرا چیست؟
روابط میان روسیه و آذربایجان وارد شدیدترین بحران خود در تاریخ پس از فروپاشی شوروی شده است. این بحران با سقوط هواپیمای خطوط هوایی آذربایجان در دسامبر ۲۰۲۴ آغاز شد و پس از حادثه‌ای که برای شهروندان روسی با ملیت آذربایجانی در یکاترینبورگ رخ داد، وارد مرحله‌ای جدید شد
به گزارش سایت دیده بان ایران؛ کامرسانت نوشت: روابط میان روسیه و آذربایجان وارد شدیدترین بحران خود در تاریخ پس از فروپاشی شوروی شده است. این بحران با سقوط هواپیمای خطوط هوایی آذربایجان در دسامبر ۲۰۲۴ آغاز شد و پس از حادثه‌ای که برای شهروندان روسی با ملیت آذربایجانی در یکاترینبورگ رخ داد، وارد مرحله‌ای جدید شد. پس از آنکه دولت باکو اقدامات نیرو‌های امنیتی روسیه را به عنوان آزار و اذیت آذربایجانی‌ها ارزیابی کرد، گام‌های بی‌سابقه‌ای برای محدود کردن ارتباطات فرهنگی، گفت‌و‌گو‌های دولتی و پارلمانی برداشت.
در ادامه این مطلب آمده: در آذربایجان، خبرنگاران و شهروندان روس به شدت بازداشت شدند و به عضویت در گروه‌های جنایت سازمان‌یافته متهم شدند. در این زمینه، دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین اعلام کرد که گفتگویی میان روسای جمهور روسیه و آذربایجان هنوز برنامه‌ریزی نشده است، اما در صورت لزوم "در کوتاه‌ترین زمان ممکن" انجام خواهد شد.
واکنش آذربایجان به حادثه یکاترینبورگ شامل بازداشت شدید دو گروه "جنایت سازمان‌یافته" مرتبط با روس‌ها بود که به قاچاق مواد مخدر از ایران، تجارت آنلاین مواد غیرقانونی و کلاهبرداری سایبری متهم شدند
توضیحات رسمی:
سفیر آذربایجان در روسیه، رحمان مصطفی‌اف، روز اول ژوئیه به وزارت خارجه روسیه احضار شد و پس از حدود یک ساعت بدون اظهارنظر محل را ترک کرد. به گفته سخنگوی وزارت خارجه روسیه، ماریا زاخارووا، دلیل این احضار "اقدامات خصمانه باکو و بازداشت غیرقانونی خبرنگاران روسی است که طی سال‌ها هیچ شکایتی علیه آنها وجود نداشته است. " سفیر آذربایجان یک یادداشت شفاهی دریافت کرد که خواستار آزادی فوری خبرنگاران بازداشت‌شده در باکو شد.
روز قبل از این، وزارت کشور آذربایجان اعلام کرد که نیرو‌های امنیتی عملیات گسترده‌ای در دفتر اسپوتنیک آذربایجان انجام داده‌اند و هفت نفر از جمله ایگور کارتاویک، مدیر تحریریه، و یوجنی بلوسوف، سردبیر، بازداشت شدند.
با وجود احضار سفیر مصطفی‌اف و دیدار او با معاون وزیر امور خارجه روسیه، اوضاع تغییری نکرد و گروه رسانه‌ای روسیه "روسیه امروز" اعلام کرد که هیچ ارتباطی با بازداشت‌شدگان ندارد و برای دومین روز پیاپی، کادر کنسولی و خانواده‌ها اجازه ملاقات با خبرنگاران بازداشت شده را ندارند.
دادگاهی در باکو ایگور کارتاویک و یوجنی بلوسوف را به اتهام کلاهبرداری، کارآفرینی غیرقانونی و مشروعیت‌بخشی به دارایی‌های غیرقانونی به مدت چهار ماه بازداشت کرد.
سخنگوی وزارت خارجه آذربایجان، آیخان حاجیزاده، در واکنش به احضار سفیر مصطفی‌اف گفت که طی گفت‌و‌گو به طرف روسی "یادداشت اعتراض شفاهی درباره نقض شدید قوانین، قتل و جراحات با شدت زیاد به هم‌وطنان ما در یکاترینبورگ" ارائه شد. وی افزود قربانیان "شهروندان روسیه و آذربایجان" بودند که این موضوع واکنش منفی عمومی در جمهوری آذربایجان ایجاد کرده است.
روند تشدید تنش‌ها:
وضعیت روابط میان مسکو و باکو با اعلامیه آدلات حسن‌اف، مدیر کل سازمان پزشکی قانونی آذربایجان، درباره مرگ خشونت‌آمیز برادران صفاروف تشدید شد. اجساد آنها از یکاترینبورگ به باکو منتقل شده بود و کالبدشکافی شبانه نشان داد که "جراحات داخلی و خارجی متعدد" داشته‌اند.
به دنبال این مرگ، دادستانی کل آذربایجان پرونده‌ای در چند بند قانون کیفری این کشور از جمله "قتل عمد گروهی"، "قتل عمد با خشونت شدید" و "سوء استفاده از مقام با پیامد‌های سنگین" باز کرد.
در همان روز، وزارت کشور آذربایجان نیز اعلام کرد که نیرو‌های امنیتی دو گروه سازمان‌یافته مرتبط با روس‌ها را که در قاچاق مواد مخدر از ایران، تجارت آنلاین مواد غیرقانونی و کلاهبرداری سایبری دخیل بودند، خنثی کردند.
فیلم‌هایی از دستگیری خشونت‌آمیز منتشر شده است که در آن پلیس افراد را به زور و با دست‌بند روی زمین خوابانده است.
واکنش‌های رسمی:
دمیتری پسکوف، سخنگوی رئیس جمهور روسیه، نسبت به واکنش احساسی شدید باکو ابراز امیدواری کرد و گفت که این واکنش جای خود را به ارتباط مستقیم خواهد داد که در آن به پرسش‌های مطرح شده پاسخ داده می‌شود.
روز قبل، نماینده کرملین اعلام کرد که روسیه به توسعه روابط خوب با آذربایجان علاقه‌مند است و از تصمیمات جمهوری آذربایجان پس از بازداشت مظنونان قتل شهروندان روس با تبار آذربایجانی در یکاترینبورگ اظهار تأسف کرد.
در پاسخ به پرسشی درباره احتمال گفتگوی بین ولادیمیر پوتین و الهام علی‌اف، پسکوف گفت که گفتگویی برنامه‌ریزی نشده است، اما "در صورت لزوم در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام خواهد شد
