موبد پدرام سروش‌پور: قانونی شدن تبعیض جامعه را تهدید می کند/ سالانه دختران بسیاری در این سرزمین به‌دست پدران خود کشته می‌شوند ریشه این فاجعه در قوانینی است که تبعیض را قانونی کرده‌اند
موبد پدرام سروش‌پور: مردم این سرزمین در دل این گسل قرار ندارند. آنها هنوز ریشه در فرهنگ ایرانی دارند، فرهنگی که هزاران سال ایزدبانوی آناهیتا را می‌شناخت و به برابری زن و مرد باور داشت. ایرانیان می‌دانند که زن و مرد در کنار هم معنا دارند و اگر این توازن از میان برود، جامعه از مسیر خود دور می‌شود.» او با اشاره به تاریخ دین و آموزش در ایران باستان گفت: «در دوران هخامنشی، هیربدستان‌ها یا همان مدارس دینی، محل آموزش موبدان و آموزگاران زن و مرد در کنار هم بودند. اما امروز دین و فقه در سیطره مردان قرار گرفته و تصمیم‌گیری‌های فقهی برای جامعه‌ای انجام می‌شود که نیمی از آن زنان هستند. ما هنوز نتوانسته‌ایم مسائل بنیادی فکری و فقهی خود را اصلاح کنیم و همین موجب آسیب‌های اجتماعی گسترده شده است.» وی در بخشی از سخنان خود با اشاره به آمار خشونت علیه زنان گفت: سالانه دختران بسیاری در این سرزمین به‌دست پدران خود کشته می‌شوند. این آمار رسمی است، رقم واقعی بسیار بیشتر است. ریشه این فاجعه در قوانینی است که تبعیض را قانونی کرده‌اند. امیدوارم جامعه ما دوباره به خرد جمعی و گفت‌وگو بازگردد.»
به گزارش سایت دیده‌بان ایران؛ موبد پدرام سروش‌پور در برنامه از جشن آبانگان تا جشن کوچک که به همت پژوهشکده میراث فرهنگی ، در سالن پارسه این پژوهشکده برگزار شد با اشاره به اهمیت نماد آناهیتا در باورهای ایرانی گفت:
«به احتمال زیاد، پیشینه آناهیتا به دوران پیش از زرتشت بازمی‌گردد. مرکز مطرح شدن او ابتدا در نواحی پارس و غرب ایران بوده و با گسترش دین زرتشتی، آناهیتا در سراسر ایران‌زمین گسترش یافته است. بخشی از شناخت ما از این ایزدبانو در اوستا، به‌ویژه در آبان‌یشت، آمده است؛ جایی که آناهیتا به‌عنوان دختری نمادین زیبا، نیرومند، خردمند و پاک‌سرشت توصیف می‌شود که نماد باروری، آب، پاکی و درمان است و از روان و پادشاهان دادگر حمایت می‌کند.»
سروش‌پور تأکید کرد: «آناهیتا در اوستا ایزدبانویی است که جایگاه والا و احترام ویژه زن در باور ایرانی را مطرح می کند. معابد آناهیتا از باشکوه‌ترین میعادگاه های ایران باستان بوده‌اند؛ از جمله در همدان، شوش و کنگاور.»
وی در ادامه به حضور آناهیتا در هنر و تاریخ ایران اشاره کرد و گفت: «در دوران هخامنشی، ایزدبانوی آناهیتا جایگاهی ممتاز داشته است. گفته می‌شود کوروش بزرگ در کنار ستایش اهورامزدا، آیین‌هایی نیز به احترام آناهیتا برگزار می‌کرد. در زمان اردشیر دوم، آناهیتا بعد از اهورامزدا خدای یگانه در کنار مهر به‌عنوان سه‌گانه‌ی مقدس مورد توجه قرار می‌گیرد. در دوران ساسانیان نیز معابد متعدد آناهیتا در شهرهایی چون استخر و بیشاپور ساخته شد که نشان از تداوم جایگاه این ایزد در باورهای ایرانی دارد.»
او افزود: در نقش‌برجسته‌های ساسانی از جمله نقش‌رستم و طاق‌بستان نیز آناهیتا حضور دارد؛ ایزدبانویی که حلقه‌ی پادشاهی را به شاه می‌بخشد و یا در دست خود تنگ آب دارد، نمادی از بخشندگی و حیات است.»
بعد فرهنگی آناهیتا
موبد سروش‌پور در ادامه سخنانش، به بُعد فرهنگی و اجتماعی این ایزدبانو اشاره کرد و گفت: نکته مهم فقط خود آناهیتا نیست، بلکه نگاه فرهنگ ایرانی به زن است. فرهنگی که هزاران سال پیش، زن را با صفات خرد، نیرومندی و زیبایی در کنار مرد می‌دید و برای او جایگاهی برابر و الهی قائل بود. در آبان‌یشت، آناهیتا پشتیبان پادشاهان و داور دادگری است؛ این نشان می‌دهد که در فرهنگ ایران باستان، زن می‌توانست به همان جایگاه‌های والا برسد که مردان می‌رسیدند.کما اینکه پادشاهان و یا فرماندهان زن داشتیم. این نگاه، ریشه‌دار و افتخارآمیز است.»
او افزود: جشن آبانگان، تنها یادآور آب نیست، بلکه یادآور احترام به زن، خرد، پاکی و برابری در فرهنگ ایرانی است. فرهنگی که با وجود فراز و نشیب‌های تاریخی، همچنان این ارزش‌ها را در جان خود زنده نگه داشته است.»
برخی تصمیم گیران تنها از بعد جنسی به زن نگاه دارند
موبد پدرام سروش‌پور در ادامه سخنرانی خود در همایش «از جشن آبانگان تا جشن های کوچک»، با اشاره به اهمیت نقش اندیشه در تمدن ایرانی گفت:
«من فعالیت‌های این پژوهشکده را از ارزشمندترین و تأثیرگذارترین کارهای فکری در ایران می‌دانم. کارهایی که شاید بی‌صدا انجام می‌شوند، اما ریشه‌دار و عمیق‌اند. شما با پژوهش‌ها و گفت‌وگوهای خود، جامعه، نخبگان و حتی تصمیم‌گیران را به پای میز خرد و اندیشه می‌کشانید تا دوباره بنیان‌های آینده این سرزمین را بر پایه خرد و آگاهی استوار کنند.»
او در ادامه افزود: «امروز جامعه ما در مواجهه با چالشی جدی درباره جایگاه زنان قرار دارد. در حالی که در فرهنگ ایرانی، زن و مرد همواره در جایگاهی برابر دیده شده‌اند. در اسطوره‌ها، گاه ایزدان مؤنث برتر بوده‌اند و گاه ایزدان مذکر، اما هرگز میانشان تبعیضی وجود نداشته است. در وصف ایزدبانوی آناهیتا، خردمندی، نیرومندی و زیبایی در کنار هم قرار گرفته‌اند. این نگاه، تفاوت بنیادینی با نگرشی دارد که امروز در بخشی از ساختار تصمیم‌گیری جامعه دیده می‌شود؛ نگرشی که زن را تنها از زاویه‌ای سطحی و جنسی می‌بیند. این نوع نگاه، بنیان فرهنگی ما را تهدید می‌کند.»
قانونی شدن تبعیض جامعه را تهدید می کند
وی هشدار داد: «بدترین خطری که یک جامعه را تهدید می‌کند، قانونی شدن تبعیض است. متأسفانه ما در این مسیر حرکت می‌کنیم. اینجاست که نقش علوم انسانی و اندیشه‌ورزان از هر زمان دیگری حیاتی‌تر می‌شود. اگر گفت‌وگو و تفکر در جامعه خاموش شود، شکافی عمیق میان فرهنگ تاریخی ما و ساختار امروز ایجاد خواهد شد؛ شکافی که امروز. به گسستی خطرناک بدل شده است.
سروش‌پور در ادامه گفت: مردم این سرزمین در دل این گسل قرار ندارند. آنها هنوز ریشه در فرهنگ ایرانی دارند، فرهنگی که هزاران سال ایزدبانوی آناهیتا را می‌شناخت و به برابری زن و مرد باور داشت. ایرانیان می‌دانند که زن و مرد در کنار هم معنا دارند و اگر این توازن از میان برود، جامعه از مسیر خود دور می‌شود.»
او با اشاره به تاریخ دین و آموزش در ایران باستان گفت: «در دوران هخامنشی، هیربدستان‌ها یا همان مدارس دینی، محل آموزش موبدان و آموزگاران زن و مرد در کنار هم بودند. اما امروز دین و فقه در سیطره مردان قرار گرفته و تصمیم‌گیری‌های فقهی برای جامعه‌ای انجام می‌شود که نیمی از آن زنان هستند. ما هنوز نتوانسته‌ایم مسائل بنیادی فکری و فقهی خود را اصلاح کنیم و همین موجب آسیب‌های اجتماعی گسترده شده است.»
خشونت علیه زنان
وی در بخشی از سخنان خود با اشاره به آمار خشونت علیه زنان گفت: سالانه دختران بسیاری در این سرزمین به‌دست پدران خود کشته می‌شوند. این آمار رسمی است، رقم واقعی بسیار بیشتر است. ریشه این فاجعه در قوانینی است که تبعیض را قانونی کرده‌اند. امیدوارم جامعه ما دوباره به خرد جمعی و گفت‌وگو بازگردد.»
تخریب خانه اندیشمندان علوم انسانی نماد در بند کردن اندیشه در این سرزمین بود
موبد سروش‌پور در بخش دیگری از سخنرانی خود با ابراز تأسف از تعطیلی «خانه اندیشمندان علوم انسانی» گفت: من بارها گفته‌ام آینده این سرزمین به فعالان علوم انسانی وابسته است. فیلمی که از شکستن تابلو در محوطه خانه اندیشمندان منتشر شد، فقط تخریب یک نماد نبود، بلکه نماد در بند کردن اندیشه در این سرزمین بود. از متولیان فرهنگ و دانش و از وزرای این حوزه و حتی رییس جمهور انتظار می‌رفت که در برابر چنین رخدادهایی سکوت نکنند و صدای اندیشه‌ورزان باشند.»
