انسان‌تباران دنیسووا با گروهی مرموز از انسان‌های باستانی آمیزش داشتند
ژوهشگران برای دومین بار در تاریخ، موفق به توالی‌یابی ژنوم کامل و باکیفیت یک انسان‌تبار دنیسووا شده‌اند؛ گونه‌ای از انسان‌های باستانی که ده‌ها هزار سال پیش در آسیا می‌زیستند. این یافته‌ی شگفت‌انگیز که از یک دندان به‌دست آمده، نشان می‌دهد که خویشاوندان کهن ما با گونه‌ای کاملاً ناشناخته از انسان‌های باستانی و همچنین، جمعیتی مرموز از نئاندرتال‌ها آمیزش داشته‌اند.
به گزارش سایت دیده بان ایران؛ پژوهشگران اکنون دومین ژنوم باکیفیت از دنیسوواها را به‌دست آورده‌اند و با تجزیه‌وتحلیل آن، اسرار تازه‌ای از این انسان‌تباران باستانی را فاش کرده‌اند.
پژوهشگران برای دومین بار در تاریخ، موفق به توالی‌یابی ژنوم کامل و باکیفیت یک انسان‌تبار دنیسووا شده‌اند؛ گونه‌ای از انسان‌های باستانی که ده‌ها هزار سال پیش در آسیا می‌زیستند. این یافته‌ی شگفت‌انگیز که از یک دندان به‌دست آمده، نشان می‌دهد که خویشاوندان کهن ما با گونه‌ای کاملاً ناشناخته از انسان‌های باستانی و همچنین، جمعیتی مرموز از نئاندرتال‌ها آمیزش داشته‌اند.
دنیسوواها اولین انسان‌های باستانی بودند که فقط با استفاده از DNA توصیف شدند. تکه‌ای از استخوان انگشت از غار دنیسووا در سیبری حاوی دی‌ان‌ایی بود که نه به انسان‌های مدرن و نه نئاندرتال‌های غرب اوراسیا، شباهت داشت. این ژنوم نشان داد که دنیسوواها با انسان‌های مدرن آمیزش داشته‌اند: مردم جنوب شرقی آسیا، از جمله فیلیپین و پاپوآ گینه نو، حامل دی‌ان‌ای این انسان‌تباران منقرض‌شده هستند.
از زمان کشف آن انگشت در سال ۲۰۱۰، تنها چند نمونه‌ی دیگر از دنیسوواها شناسایی شده که همگی از شرق آسیا بوده‌اند. در ماه ژوئن، جمجمه‌ای از شهر هاربین چین با استفاده از شواهد مولکولی به‌عنوان فسیلی از دنیسوواها شناسایی شد؛ کشفی که برای نخستین بار چهره‌ی احتمالی این انسان‌تباران را آشکار ساخت. با‌این‌حال، هرچند سایر نمونه‌‌ها، قطعاتی از دی‌ان‌ای دنیسوواها را ارائه دادند، فقط همان نمونه‌ی ۲۰۱۰ ژنوم باکیفیت بالا در اختیار دانشمندان قرار داده بود.
به‌گزارش نیوساینتیست، پژوهشگران به رهبری استفان پیرنی از مؤسسه‌ی انسان‌شناسی تکاملی ماکس پلانک، اکنون دومین ژنوم باکیفیت را به‌دست آورده‌اند. تیم پیرنی در سال ۲۰۲۰، یک دندان آسیای متعلق به مردی دنیسووا را در غار دنیسووا در جنوب سیبری، کشف کرد و توانست کل ژنوم را از دی‌ان‌ای حفظ‌شده توالی‌یابی کند.
پژوهشگران براساس تعداد جهش‌های ژنتیکی و مقایسه با دیگر انسان‌تباران باستانی، برآورد کردند که فرد صاحب دندان حدود ۲۰۵ هزار سال پیش زندگی می‌کرده است. رسوبات محل کشف دندان نیز به ۱۷۰ تا ۲۰۰ هزار سال پیش تعلق دارد. در مقایسه، تنها ژنوم باکیفیت قبلی از دنیسوواها، مربوط به فردی بود که بین ۵۵ تا ۷۵ هزار سال پیش زندگی می‌کرد. بنابراین، کشف تازه پنجره‌ای به دورانی بسیار کهن‌تر از تاریخ این انسان‌های اسرارآمیز باز می‌کند.
تحلیل‌های ژنتیکی نشان می‌دهد که دنیسوواها حداقل به سه جمعیت مجزا با تاریخچه‌های متفاوت تقسیم می‌شدند. گروه اول و قدیمی‌ترین آن‌ها، شامل همان فردی است که دندانش اکنون تحلیل شده است. هزاران سال بعد، گروه دومی جایگزین آن‌ها در غار دنیسووا شدند. اما نکته‌ی جالب توجه، وجود گروه سوم است؛ جمعیتی که هیچ اثری از آن‌ها در غار یافت نشد، اما همان گروهی هستند که با انسان‌های مدرن آمیزش داشتند. به عبارت دیگر، تمام دی‌ان‌ای دنیسووایی که امروز در مردم جنوب‌شرق آسیا یافت می‌شود، از نسلی می‌آید که هنوز فسیل مشخصی از آن‌ها در دسترس نیست.
ژنوم جدید از روابط پیچیده‌ی دیگری نیز پرده برمی‌دارد. دنیسوواها بارها با نئاندرتال‌هایی که گاهی در داخل یا نزدیک غار دنیسووا زندگی می‌کردند، آمیزش داشته‌اند؛ اما نکته‌ی مهم این است که ژنوم شامل آثاری از یک جمعیت نئاندرتال است که ۷هزار تا ۱۳هزار سال پیش از مرد دنسیووان زندگی می‌کرده‌اند. این نشانه‌ها با هیچ ژنوم نئاندرتال شناخته‌شده‌ای مطابقت ندارند؛ بدین معنی که دنسیوواها با یک گروه نئاندرتال که هنوز ژنومشان توالی‌یابی نشده است، آمیزش داشته‌اند.
همچنین به‌نظر می‌رسد دنیسوواها با گروهی ناشناخته از انسان‌تباران باستانی که صدها هزار سال به‌طور مستقل تکامل یافته بود، زادوولد داشتند. پژوهشگران حدس می‌زنند که این خویشاوند ناشناخته، گونه‌ی هومو ارکتوس یا انسان راست‌قامت باشد؛ اولین انسان‌تباری که به خارج از آفریقا مهاجرت کرد و تا مناطق دوردست مانند جاوه و اندونزی ساکن شد. اما تا زمان استخراج دی‌ان‌ای از فسیل‌های این گونه، فرضیه در حد حدس و گمان باقی می‌ماند.
چیائومی فو از مؤسسه‌ی دیرین‌مهره‌داران و انسان‌شناسی چین، می‌گوید: «درک اینکه چگونه دنیسوواهای اولیه با جمعیت‌های بعدی جایگزین شدند، نشانگر رخدادی مهم در تاریخ انسان است.»
اهمیت کشف تازه به حدی است که دیوید رایش از دانشگاه هاروارد آن را «بمب خبری» توصیف می‌کند. سامانتا براون از مرکز ملی پژوهش در زمینه‌ی تکامل انسان در اسپانیا نیز می‌افزاید: «شگفت‌انگیز است که هر بار جمعیتی تازه از انسان‌های باستانی را کشف می‌کنیم؛ انگار تاریخ تکامل انسان هنوز همه‌ی رازهایش را رو نکرده است.»
مقاله هنوز مورد داوری همتا قرار نگرفته و در پایگاه بایوآرکایو منتشر شده است.
منبع: یورنیوز
