ویژگی های ایم-۹ سایدوایندر را بشناسید/ آیا این مار زنگی بهترین موشک آمریکا است؟!

به گزارش سایت دیده بان ایران؛ نیروی هوایی آمریکا در ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۲، هفتاد و پنجمین سال تاسیس خود را جشن گرفت. حدودا یک هفته پس از این رویداد، نقطه عطف دیگری در هوانوردی این کشور بود که البته توجه رسانه ای کمتری را به سوی خود جلب کرد: نخستین شکار یک هواپیمای دشمن در نبرد دنیای واقعی(در ادامه مطلب به ماجرای درگیری اشاره می شود) با استفاده از یک موشک هوا به هوا. موشک مورد بحث ایم-9 سایدوایندر (AIM-9 Sidewinder) بود.

ایم-۹ (موشک رهگیری هوایی-۹) سایدوایندر موشکی همنام با یک مار

موشک سایدوایندر هم نام با گونه ای مار زنگی با نام علمی Crotalus cerastes است که سریع‌ترین گونه بین همه مارهای زنگی شناخته می شود. همانند همه مارهای زنگی، مار سایدوایندر که به نام مار زنگی شاخدار نیز شناخته می شود، سمی به نام هموتوکسین دارد که به گلوبول های قرمز خون حمله کرده و می تواند برای انسان بسیار کشنده باشد. البته این نوع مار خجالتی و بیشتر شبگرد است و تا حد ممکن از انسان ها دوری می کند.

در مقابل، موشک سایدوایندر رفتاری خجالتی ندارد و امکان استفاده از آن در روز و شب وجود دارد و به طور خاص برای کشتن انسان ها یا ماشین های پرنده ساخت دست انسان طراحی شده است. با توجه به نحوه زندگی مارها در محیط های بیابانی و استفاده از اندام های حسی فروسرخ برای تشخیص شکار، سایدوایندر همچنان نامی مناسب برای این موشک گرمایاب محسوب می شود.

شکست ویتنام

خلبانان جت های جنگنده آمریکایی طی جنگ ویتنام قادر به تکرار موفقیت خلبانان تایوانی با استفاده از موشک های سایدوایندر نبودند، در شرایطی که هواپیماهایی توانمندتری مانند اف-4 فانتوم، اف-8 کروسیدر، و اف-105 تاندرچیف را در اختیار داشتند. در حقیقت، نرخ موفقیت آنها به 10 تا 15 درصد کاهش یافت. خلبانان آمریکایی از مزیت غافلگیری برخوردار نبودند و خلبانان نیروی هوایی ویتنام شمالی قادر به سازگاری تاکتیک های خود بر اساس شرایط بودند.

بر همین اساس، موشک سایدوایندر به تابلوی طراحی تیم پژوهش و توسعه بازگشت. نسخه ایم-9اچ (AIM-9H) با توجه به اصلاحات صورت گرفته معرفی شد که همراه با تاکتیک های بهبود یافته که در مدرسه جدید تاپ گان توسعه یافته بودند، نیروی دریایی آمریکا را قادر ساخت تا به موفقیت های بسیار بهتری در عملیات لاین‌بکر 1 در سال 1972 دست یابد، اگرچه همچنان فاصله بسیاری با رکورد موفقیت 60 درصدی نیروی هوایی تایوان داشت.

موشک ایم-9ال و فراتر از آن

پیشرفت و ارتقا موشک سایدوایندر ادامه یافت. نسخه ایم-9ال (AIM-9L) بود که سایدوایندرها را قادر ساخت تا به بهترین شرایط خود دست یابند. طی جنگ جزایر فالکلند در سال 1982، خلبانان جت های جنگنده هریر انگلیس موفق به کسب نرخ موفقیت بیش از 80 درصد در برابر حریفان آرژانتینی خود شدند. در همان سال نیروی هوایی رژیم صهیونیستی در جنگ لبنان نرخ موفقیت 85 درصد را در برابر میگ های نیروی هوایی سوریه کسب کرد. خلبانان آمریکایی نیز با نسخه ایم-9ال در سال 1981 طی واقعه خلیج سیدرا و 10 سال بعد طی عملیات توفان صحرا عملکرد خوبی داشتند.  

موشک سایدوایندر یکی از موفق‌ترین و محبوب‌ترین موشک های هوا به هوای غربی است. این موشک همچنان توسط شرکت ریتیان تولید می شود و در حال حاضر نسخه ایم-9اکس (AIM-9X) معرفی شده و توانایی های خود را با جنگنده های نسل پنجم اف-22 و اف-35 ثابت کرده است. این موشک در نابودی پهپادها نیز موفق ظاهر شده و به عنوان نمونه، خلبان یک فروند جت جگنده اف ۱۵ ایگل این توانایی را در آگوست ۲۰۲۱بر فراز آسمان سوریه نشان داد.