صدای یک فریاد خاموش؛ پرستاری در مرز فروپاشی/ دبیرکل خانه پرستار ایران: در دولت جدید هیچ اتفاق مثبتی برای پرستاران نیفتاده است/ آمار جذب پرستار حتی نزدیک به تعداد فارغ‌التحصیلان رشته پرستاری نیست
براساس گزارش دیده‌بان ایران؛ در حالی که احتمال شیوع دوباره همه‌گیری کرونا قوت گرفته است، بیمارستان‌های کشورمان به‌شدت با کمبود نیرو مواجه هستند. پرستاران شاغل در بیمارستان‌ها نیز خسته، بی‌انگیزه و ساکت هستند و هیچ‌گونه حمایت پایدار روحی و مالی از آن‌ها صورت نمی‌گیرد. در چنین شرایطی است که نهادهای صنفی حوزه پرستاری از مسئولان دولت و نظام سلامت می‌خواهند که صدای فریاد خاموش پرستاران را بشنوند، زیرا پرستاری ستون فقرات سلامت کشور است و اگر ستون شکسته شود، سقف بر سر همه فرو می‌ریزد. / محمد شریفی‌مقدم، دبیرکل خانه پرستار ایران در این زمینه به خبرنگار ما گفت: در ۹ ماه دولت چهاردهم هیچ اتفاق جدیدی برای پرستاران نیفتاده است، به نحوی که مشکلات پرستاران همچنان پابرجاست، در حالی که پرستاران در انتخابات این دولت را انتخاب کردند. جالب این است که پس از ۹ ماه که از شروع دولت آقای پزشکیان، تنها معاونتی که در وزارت بهداشت تعیین تکلیف نشده، معاونت پرستاری است و به نظر می‌رسد حوزه پرستاری رها شده است.
دیده‌بان ایران؛ پریسا هاشمی: این روزها هشدار بازگشت کرونا در تمام رسانه‌ها و فضای مجازی پیچیده است. مسئولان وزارت بهداشت توصیه می‌کنند که مراقبت‌ها بیشتر شود و در صورت لزوم، مردم دوباره ماسک بزنند. از سوی دیگر برخی از پزشکان درخواست می‌کنند که وزارت بهداشت واکسن سویه اُمیکرون را وارد یا در ایران تولید کند. با آن که هنوز شیوع سویه اُمیکرون به مرگ و میر ختم نشده، اما نگرانی‌ها از سرعت ابتلا به آن افزایش یافته است. در این میان بازهم کادر درمان هستند که لباس سفید به تن کرده و در خط اول به مقابله با این ویروس می‌جنگند.
اما شرایط لباس‌سفیدها خوب نیست و این‌طور از حرف‌های محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار ایران در گفت‌وگو با خبرنگار دیده‌بان ایران برمی‌آید، «پرستاری در مرز فروپاشی است». او با بیان این که متاسفانه هیچ حمایتی از پرستاران نمی‌شود، تاکید کرد: «۳۰ سال پیش می‌گفتند که پرستاری نیازی به دوره دانشگاهی ندارد و برای پرستار شدن یک دوره ۶ ماهه هم کفایت می‌کند. در دوره‌ای پرستاران بیمارستانی (بدون گذراندن دانشگاه) مطرح شد که در حال حاضر هم این موضوع مطرح می‌شود. در حالی که نظام سلامت کشور بیش از هر زمان دیگری به نیروی پرستاری متعهد و متخصص نیاز دارد، نه‌تنها هیچ‌گونه حمایتی از این قشر شریف صورت نمی‌گیرد، بلکه روزبه‌روز شاهد فشارهای سنگین‌تر، تهدیدهای امنیتی، بی‌عدالتی و بی‌مهری هستیم.»
وزارت بهداشت به جای حمایت از پرستاران به دنبال احیای دوره‌های کوتاه‌مدت است
دبیرکل خانه پرستاران ایران همچنین خاطرنشان کرد: «متأسفانه وزارت بهداشت به جای حل ریشه‌ای بحران کمبود پرستار و ارتقای شرایط کار آنان، به سراغ احیای دوره‌های کاردانی و آموزش‌های کوتاه‌مدت رفته که نه تنها مسکنی نیست، بلکه توهینی به شأن و تخصص پرستاران این سرزمین است.»
شریفی مقدم با اشاره به ضرب و شتم پرستاران، افزود: «در کشور ما دو نهاد، یکی معاونت پرستاری و دوم نظام پرستاری مسئول حفظ و حمایت از پرستاران هستند. خانه پرستار هم وجود دارد، اما تشکیلات مستقلی است که هیچ‌گونه حمایتی نمی‌شود و به دلیل مواضعی که دارد، همیشه دنبال ردصلاحیت اعضای آن در انتخابات نظام پرستاری هستند.»
شریفی‌مقدم با اشاره به این که در ۹ ماه دولت چهاردهم هیچ اتفاق جدیدی برای پرستاران نیفتاده است، گفت: «مشکلات پرستاران همچنان پابرجاست در حالی که پرستاران در انتخابات این دولت را انتخاب کردند. جالب این است که پس از ۹ ماه که از شروع دولت آقای پزشکیان، تنها معاونتی که در وزارت بهداشت تعیین تکلیف نشده، معاونت پرستاری است. معاون گذشته ابقا نشده و معاون جدید هم انتخاب نمی‌کنند. در حقیقت حوزه پرستاری رها شده است و شاهد بی‌توجهی وزارتخانه به این حوزه هستیم. هر کسی که حرف می‌زند، تنها راه برخورد با اوست. راهی که وزارت بهداشت پیش پای پرستاران گذاشته این است که اول اعتراض کنند، سپس مهاجرت می‌کنند. در حال حاضر میزان مهاجرت بسیار بالاست.»
او با بیان این که نظام پرستاری و معاونت پرستاری که باید سنگر حمایت از همکارانمان باشند، امروز عملاً خنثی و بی‌اثر شده‌اند، افزود: «نه معاونت جدیدی منصوب شده و نه حمایت جدی‌ای از نهادهای صنفی و قانونی صورت گرفته است. در حالی که ما با تمام وجود از مسئولان حمایت کردیم، اما همچنان تنها حوزه‌ای هستیم که تعیین تکلیف نشده، باقی مانده‌ایم؛ این یعنی بی‌توجهی مطلق به جامعه پرستاری. سالانه حدود ۱۵ هزار پرستار فارغ‌التحصیل می‌شوند، اما جذب وزارت بهداشت حتی نزدیک به این رقم هم نیست. آخرین استخدام رسمی برمی‌گردد به سال ۱۳۹۹ با حدود ۱۱ هزار نیرو. هزاران پرستار بیکارند یا مهاجرت کرده‌اند یا این حرفه را ترک کردند و یا در فکر ترک این حرفه هستند. علت روشن است: حقوق‌های ناچیز، فشار کاری بی‌سابقه، بی‌انگیزگی، و نبود امنیت شغلی و روانی. پرستار با حقوق ۱۷-۱۸ میلیون تومان اگر در خانه بماند استهلاک کمتری متحمل می‌شود. آن‌هایی که مجبورند که سرکار بیایند با برخوردها روبرو می‌شود.»
احضار و تحت فشار قرار دادن پرستاران
شریفی‌مقدم در تشریح نحوه برخورد با پرستاران، گفت: «شیفت مورد نیاز پرستاران را به آن‌ها نمی‌دهند. کارانه و نمره ارزش‌گذاری آن‌ها را کم می‌کنند. گاهی آن‌ها را حراست و مدیریت بیمارستان می‌خواهد و برخوردی که بسیار زیاد می‌بینیم ارجاع پرونده پرستاران به هیات تخلفات دانشگاه علوم پزشکی است. در این هیات تخلفات از رأی توبیخ، تعلیق، کسر از حقوق و… وجود دارد تا ارسال پرونده آن‌ها از حراست به سیستم امنیتی و پس از آن احضار به دادگاه و شکایت قضایی. برخی از پرستاران به دلیل شرکت در تجمع صنفی احضار می‌شوند و تحت فشار قرار می‌گیرند. فکر می‌کنند که با ایجاد فضای ارعاب و تهدید مشکل را حل می‌کنند، اما متاسفانه علت تمام این موضوعات تعارض منافع است که دست گروه خاصی است که ابزار قدرت را در اختیار دارند.»
دبیرکل خانه پرستار ایران خاطرنشان کرد: «ما پرستاران، هر روز شاهد برخوردهای تحقیرآمیز، تهدید و حتی خشونت فیزیکی هستیم. اخیراً یکی از پرستاران به دلیل ضرب‌وشتم، بینی‌اش شکست و صورتش مجروح شد، اما به دلیل آن که ضارب، یکی از افراد نیروی انتظامی بود، آزاد شد. همسر این پرستار هم دیگر اجازه کار کردن به همسرش نمی‌دهد.»
حکمرانی گروه سلطه بر بیمارستان‌ها و پرستاران
او مثال دیگری در برخورد با پرستاران را تشریح کرده و بیان کرد: «یک زندانی را در بیمارستان بستری می‌کنند. وظیفه پرستار مراقبت از زندانی نیست و زندانی فرار می‌کند و سه پرستار توسط کلانتری احضار و سه روز بازداشت می‌شوند. اول وظیفه نیروی انتظامی است که از این زندانی مراقبت کند پس از آن نگهبان، حراست و مدیریت بیمارستان. به تنها فردی که هیچ ربطی ندارد پرستار است. پرستار به هیچ عنوان وظیفه‌ای در خصوص حفاظت از زندانی و حتی بیمار ندارد. بیمارانی که به دلیل‌عدم توانایی مالی از بیمارستان فرار می‌کنند، پرستاران وظیفه‌ای در قبال آن‌ها ندارند. از نظر قانونی اگر بیماری بخشی را ترک کند، پرستار اصلا نمی‌تواند اقدامی انجام دهد، چراکه به معنای محدود و زندانی کردن بیمار است. پرستار نمی‌تواند بیمار را محدود کند.»
شریفی مقدم ادامه داد: «پرستار از همه سمتی مورد ضرب و شتم و حمله قرار می‌گیرد؛ از سوی همراه بیمار، نیروی حراستی، نیروی انتظامی و برخوردهای امنیتی و قضایی. هیچ‌کسی هم از او دفاع نمی‌کند. این‌جا تعارض منافع فریاد می‌زند، اما کسی گوش نمی‌دهد. متاسفانه در سیستم سلامت (نه جامعه پزشکی چون ۷۰ درصد جامعه پزشکی هم شاید تحت فشار باشند)، درصدی از جراحان و گروه خاص همه کاری می‌کنند. در اتاق عمل ۶ نفر کار می‌کنند که ۴ نفر پرستار هستند و در آخر یکی ۳۰۰ میلیون می‌گیرد یکی ۳ میلیون. در حالی که آن کسی که ۳۰۰ میلیون می‌گیرد در بیمارستان حضور ندارد و رزیدنت‌ها کار او را انجام می‌دهند. این گروه سلطه در بیمارستان حضور پیدا نمی‌کنند، زیر میزی دریافت می‌کنند، در بخش خصوصی که نباید کار کنند، فعالیت دارند و… اما هیچ کسی به آن‌ها کاری ندارد و آن‌ها هم به هیچ سیستمی پاسخگو نیستند.»
دبیرکل خانه پرستار ایران تصریح کرد: «این اتفاقات باعث افزایش فشار کاری می‌شود و پرستارانی که مجبورند در بیمارستان‌ها کار کنند به شدت بی‌انگیزه هستند و بیماران خسارت آن را متحمل می‌شوند. سیستم قضایی و امنیتی که با ترک فعل مقابله می‌کند چرا با این پزشکان که در بیمارستان حضور ندارند اما مهر (نظام پزشکی) آن‌ها کار می‌کند، برخورد نمی‌کند، اما پرستاری که دو شب نیاید یا در تجمع صنفی شرکت کند به این شکل برخورد می‌شود؟ این گروه سلطه، نهادهای پرستاری را کاملا در اختیار گرفته است.»
بیماران در امان خدا هستند
شریفی مقدم با بیان این که در چنین شرایطی، جان و سلامت مردم برای نظام سلامت اصلا مهم نیست، تاکید کرد: «مهم‌ترین ابزار تامین سلامتی مردم، پرستاران هستند، اما نبود حمایت از پرستاران بیمارستان‌ها را خالی از پرستار کرده است. آنچه امروز شاهد آن هستیم، نتیجه سیاست‌گذاری‌های غلط، فساد ساختاری، و سلطه گروه‌های خاص بر تصمیم‌گیری در حوزه سلامت است. مردم، بازنده نهایی این وضعیت خواهند بود. واقعا بیماران در امان خدا هستند و جان آن‌ها برای گروه سلطه در نظام سلامت اهمیت ندارد.»
وی در پایان گفت: «پرستاران خسته، بی‌انگیزه و ساکت – نه از روی رضایت، که از سر ترس – هستند و هیچ حمایت پایدار روحی و مالی از آن‌ها صورت نمی‌گیرد و بر جامعه پرستاری فشار وارد می‌شود. تغییر شغل، مهاجرت و خانه‌نشینی پرستاران نتیجه این سیاست است. از مسئولان می‌خواهیم صدای این فریاد خاموش را بشنوند، زیرا پرستاری ستون فقرات سلامت کشور است و اگر ستون شکسته شود، سقف بر سر همه فرو می‌ریزد.»
منبع: دیده‌بان ایران
