به گزارش سایت دیده بان ایران؛ زعفران، گوهری گران‌بها در فرهنگ ایرانی و جهانی، نه‌تنها به‌عنوان یک ادویه لوکس در آشپزی بلکه به‌عنوان یک گیاه دارویی با خواص بی‌شمار شناخته شده است. در میان باورهای عامه، زعفران گاهی به‌عنوان محرک قاعدگی یا تنظیم‌کننده چرخه‌های ماهانه معرفی می‌شود. اما چرا برخی با مصرف زعفران همچنان با تأخیر یا اختلال در قاعدگی مواجه می‌شوند؟

ارتباط پنهان زعفران و سلامت قاعدگی

 این مقاله با رویکردی نو و عمیق به بررسی این موضوع می‌پردازد، با نگاهی به علم مدرن، طب سنتی و عوامل کمتر مورد توجه، در حالی که از تکرار کلیشه‌ها پرهیز می‌کند. هدف ما ارائه دیدگاهی تازه، علمی و کاربردی در حدود ۱۰۰۰ کلمه است که به سؤالم «چرا زعفران می‌خورم، اما پریود نمی‌شوم. پاسخ دهد.

زعفران: فراتر از یک ادویه

زعفران از کلاله‌های گل کروکوس ساتیووس به دست می‌آید و حاوی ترکیبات فعال بی‌نظیری مانند کروسسین، کروستین، سافرانال و پیکروکروسین است. این ترکیبات مسئول خواص آنتی‌اکسیدانی، ضدالتهابی و حتی اثرات روان‌درمانی زعفران هستند. در طب سنتی ایرانی، زعفران به‌عنوان یک ماده گرم و خشک شناخته می‌شود که می‌تواند جریان خون را بهبود بخشد، انقباضات عضلانی را تحریک کند و به کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) کمک کند. اما آیا این ویژگی‌ها به این معناست که زعفران می‌تواند به‌طور مستقیم قاعدگی را تحریک کند؟ پاسخ به این سؤال پیچیده‌تر از آن چیزی است که در نگاه اول به نظر می‌رسد.

چرخه قاعدگی و عوامل مؤثر بر آن

برای درک بهتر اینکه چرا مصرف زعفران ممکن است به شروع قاعدگی منجر نشود، ابتدا باید نگاهی به مکانیسم چرخه قاعدگی بیندازیم. قاعدگی نتیجه تعامل پیچیده محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-تخمدان است که هورمون‌هایی مانند استروژن، پروژسترون، هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینیزه‌کننده (LH) را تنظیم می‌کند. هرگونه اختلال در این محور می‌تواند باعث تأخیر یا قطع قاعدگی (آمنوره) شود. عوامل متعددی مانند استرس، تغذیه، وزن بدن، ورزش سنگین، بیماری‌های مزمن و حتی عوامل محیطی می‌توانند این تعادل را به هم بزنند.

زعفران و قاعدگی: آنچه علم می‌گوید

مطالعات علمی نشان داده‌اند که زعفران می‌تواند اثرات مثبتی بر سلامت روان و کاهش علائم PMS داشته باشد. برای مثال، پژوهشی در سال ۲۰۱۵ منتشرشده در Journal of Psychosomatic Obstetrics & Gynecology نشان داد که مصرف روزانه ۳۰ میلی‌گرم زعفران به مدت ۸ هفته می‌تواند علائم افسردگی و اضطراب مرتبط با PMS را کاهش دهد. این اثرات به دلیل تأثیر زعفران بر سطح سروتونین در مغز است. با این حال، هیچ مطالعه معتبری به‌طور مستقیم تأیید نکرده است که زعفران می‌تواند قاعدگی را در افرادی که دچار آمنوره هستند، تحریک کند.

یکی از دلایلی که زعفران در طب سنتی برای قاعدگی توصیه می‌شود، خاصیت آن در افزایش گردش خون و تحریک عضلات صاف رحم است. این ویژگی ممکن است در مواردی مانند زایمان یا کاهش گرفتگی‌های قاعدگی مفید باشد، اما در افرادی که چرخه هورمونی آن‌ها به دلایل دیگر مختل شده، تأثیر محدودی دارد. به عبارت دیگر، زعفران نمی‌تواند به‌تنهایی مشکلات ریشه‌ای مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)، کم‌کاری تیروئید یا استرس مزمن را برطرف کند.

چرا زعفران کار نمی‌کند؟ عوامل کمتر بررسی‌شده

اگر با مصرف زعفران پریود نشده‌اید، ممکن است عوامل زیر دخیل باشند که کمتر در بحث‌های عمومی به آن‌ها پرداخته می‌شود:

۱. کیفیت و اصالت زعفران

بازار زعفران پر از محصولات تقلبی یا بی‌کیفیت است. زعفرانی که فاقد ترکیبات فعال اصلی باشد، نمی‌تواند اثرات درمانی مورد انتظار را داشته باشد. برای مثال، زعفران‌های رنگ‌شده یا مخلوط با مواد دیگر ممکن است هیچ فایده‌ای برای سلامتی نداشته باشند. هنگام خرید زعفران، به رنگ، بو و گواهی اصالت آن توجه کنید.

۲. دوز و نحوه مصرف

دوز مناسب زعفران برای اهداف دارویی معمولاً بین ۳۰ تا ۵۰ میلی‌گرم در روز است (تقریباً چند رشته زعفران). مصرف کمتر از این مقدار ممکن است بی‌اثر باشد، در حالی که مصرف بیش از حد (بیش از ۵ گرم در روز) می‌تواند خطرناک باشد و عوارضی مانند تهوع، سرگیجه یا حتی مسمومیت ایجاد کند. همچنین، نحوه مصرف (مثلاً دمنوش، افزودن به غذا یا مکمل) بر جذب ترکیبات فعال تأثیر می‌گذارد.

۳. تعاملات دارویی

اگر داروهای خاصی مانند ضدافسردگی‌ها، داروهای هورمونی یا مکمل‌های دیگر مصرف می‌کنید، ممکن است زعفران با آن‌ها تداخل داشته باشد. برای مثال، زعفران می‌تواند اثرات داروهای تنظیم‌کننده سروتونین را تقویت کند، که ممکن است به‌طور غیرمستقیم بر چرخه قاعدگی تأثیر بگذارد.

۴. عوامل محیطی و سبک زندگی

عوامل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مختل‌کننده غدد درون‌ریز (مانند پلاستیک‌ها یا آفت‌کش‌ها) می‌توانند چرخه قاعدگی را مختل کنند. همچنین، کمبود خواب، رژیم غذایی نامناسب یا ورزش بیش از حد می‌توانند باعث تأخیر در قاعدگی شوند. زعفران، هرچند مفید، نمی‌تواند این عوامل را به‌طور کامل خنثی کند.

۵. تفاوت‌های فردی

هر فرد از نظر ژنتیکی و فیزیولوژیکی منحصربه‌فرد است. پاسخ بدن به زعفران ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد. برای مثال، افرادی که متابولیسم سریعی دارند ممکن است ترکیبات زعفران را سریع‌تر دفع کنند و اثرات کمتری ببینند.

رویکردهای نوین به زعفران و سلامت زنان

برای بهره‌مندی از فواید زعفران در سلامت قاعدگی، باید رویکردی جامع اتخاذ کرد. به جای تکیه صرف بر زعفران، می‌توانید آن را به‌عنوان بخشی از یک سبک زندگی سالم در نظر بگیرید:

• تغذیه متعادل: رژیم غذایی غنی از آهن، منیزیم و ویتامین‌های گروه B می‌تواند به تنظیم هورمون‌ها کمک کند. زعفران را می‌توان به غذاها یا نوشیدنی‌ها اضافه کرد تا طعم و فواید آنتی‌اکسیدانی آن بهره‌مند شوید.

• مدیریت استرس: زعفران به دلیل خواص ضدافسردگی می‌تواند به کاهش استرس کمک کند. تمرین‌هایی مانند یوگا یا مدیتیشن در کنار مصرف زعفران می‌توانند اثرات مثبت آن را تقویت کنند.

• مشورت با متخصص: اگر قاعدگی شما به‌طور مداوم نامنظم است، آزمایش‌های هورمونی و سونوگرافی می‌توانند دلایل اصلی را شناسایی کنند. زعفران می‌تواند مکمل درمان‌های پزشکی باشد، نه جایگزین آن.

نکات عملی برای مصرف زعفران

برای اینکه زعفران اثرات مثبتی بر سلامت شما داشته باشد، به نکات زیر توجه کنید:

1. دمنوش زعفران: ۵-۱۰ رشته زعفران را در آب گرم (نه جوش) به مدت ۱۰ دقیقه دم کنید. می‌توانید عسل یا کمی دارچین به آن اضافه کنید.

2. افزودن به غذا: زعفران را به برنج، سوپ یا دسرها اضافه کنید تا هم طعم بهتری داشته باشند و هم از فواید آن بهره‌مند شوید.

3. مصرف منظم اما محدود: زعفران را به‌صورت روزانه و در مقادیر کم مصرف کنید تا از تجمع ترکیبات آن در بدن جلوگیری شود.

4. اجتناب از مصرف در بارداری: زعفران در مقادیر بالا می‌تواند انقباضات رحمی را تحریک کند و برای زنان باردار خطرناک باشد.

زعفران، یک ابزار در جعبه سلامت

زعفران یک گیاه دارویی قدرتمند است که می‌تواند به بهبود سلامت روان، کاهش التهاب و حتی تسکین علائم قاعدگی کمک کند. اما اگر با مصرف زعفران پریود نشده‌اید، احتمالاً عوامل پیچیده‌تری مانند اختلالات هورمونی، استرس یا مشکلات پزشکی در میان هستند. به جای تکیه صرف بر زعفران، بهتر است رویکردی جامع شامل تغذیه سالم، مدیریت استرس و مشاوره پزشکی را دنبال کنید. زعفران می‌تواند همراهی ارزشمند در این مسیر باشد، اما معجزه‌ای برای حل همه مشکلات نیست. همچنین خرید زعفران اصل و با کیفیت از موارد مهم می باشد . اگر به دنبال خرید زعفران اصل می باشد ، زردخت  با بیش از 15 سال تجربه خرید موفقی را برای شما به ارمغان می آورد. همچنین پک های 1 گرمی ، 3 گرمی و 4 گرمی و زعفران آذین  که محصول جدید زردخت می باشد را می توانید مستقیم از وبسایت خریداری نمایید.